شماره تماس رزرو نوبت
صاف و انعطاف پذیر بودن دیواره سرخرگ ها باعث راحتی در عبور جریان خون خواهد شد. با گذشت زمان و باقی ماندن ذرات چربی داخل این دیواره موجب ایجاد پلاک یا رسوبات چربی عروقی خواهد شد. اگر همین روند که آترواسکلروزیس نام دارد و دو سرخرگ کرونر که رگ هایی هستند که وظیفه خونرسانی به قلب را انجام میدهند را درگیر کند، فرد دچار بیماری عروق کرونری خواهد شد. تشکیل رسوب در دیواره عروق موجب باریک شدن سرخرگ شده و در نتیجه آن جریان خون کاهش می یابد. این پلاک ها قادرند جریان سرخرگی را کاهش دهند و باعث آنژین یاحمله قلبی شوند. آنژیوپلاستی قلب باید توسط تخصص قلب و عروق انجام شود.
آنچه در این مقاله می خوانید :
ابتدا دیواره رگ ها صاف و انعطاف پذیر هستند و خون در آن به راحتی جریان می یابد. بیماری عروق کرونر (Coronary artery disease) با گذشت زمان و جمع شدن باقیمانده ذرات چربی بر روی دیواره رگ ها میتواند باعث ایجاد پلاک یا رسوب چربی در عروق کرونر شود. به این بیماری اصطلاحا آترواسکلروزیس نیز گفته میشود. زمانی که دو سرخرگ (رگ هایی که به قلب خونرسانی را انجام میدهند ) درگیر شود، فرد دچار بیماری عروق کرونری میشود. تشکیل رسوب باقیمانده چربی بر روی دیواره عروق موجب باریک شدن سرخرگ و کاهش جریان خون میشود.
پلاک های به وجود آمده میتوانند جریان خون سرخرگی را کاهش دهند که همین امر موجب آنژین یا حمله قلبی خواهد شد. در این حالت بهتر است برای انجام آنژیوپلاستی به بهترین متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
استفاده از داروها و تغییر در شیوه زندگی نمی تواند برای پیشگیری از حمله قلبی کافی باشد. اگر فرد با آنژین شدید یا حمله قلبی به بیمارستان مراجعه کند به احتمال زیاد یک یا چند سرخرگ کرونری وی کاملا مسدود شده است. اولین کاری که باید انجام شود باز کردن مسیر برای جریان یافتن خون می باشد و تلاش برای کاهش حمله قلبی می باشد. پمپاژ قلب بر اثر انسداد سه سرخرگ کرونری یا بیشتر و یا انسداد سرخرک کرونری اصلی سمت چپ که خون عضلات بطن چپ قلب را تامین می کند با مشکل روبرو شده است.
آنژیوگرافی یا به اصطلاح رگ نگاری قبل از آنژیوپلاستی انجام می شود. برای جلوگیری از حمله قلبی که در اثر بسته شدن عروق ایجاد می شود. برای تشخیص وجود گرفتگی در عروق کرونر آنژیوگرافی انجام می شود. اگر فرد دچار حمله قلبی شود علائمی همچون درد در قفسه سینه، تنگی در آئورت یا نارسایی قلبی که عموما علت آن مشخص نیست و معمولا متخصص قلب عمل آنژیوگرافی را به او پیشنهاد می دهد.
آنژیوپلاستی کرونری داخل مجرایی از طریق پوست (PTCA) نام دیگری برای آنژیوپلاستی است. این روش به این صورت است که با وارد کردن کاتتر در سرخرگ که (کشاله ران) و عبور آن از آئورت به سمت قلب انجام می گیرد.
آنژیوگرافی با استفاده از ماده ی حاجب که به وسیله کاتتر تزریق می شود و اشعه ایکس از طریق ران یا دست به سمت قلب فرستاده می شود، و از زوایای مختلف از فرد عکس گرفته می شود. با استفاده از آنژیوگرافی محل انسداد، تعداد عروق کرونر مسدود شده و میزان آن مشخص می شود. بررسی و فهمیدن این موارد به نحوه درمان کمک خواهد کرد.
آنژیوپلاستی بعد از باز کردن سرخرگ میزان فشار وارد بر قلب و درد آنژین را کاهش می دهد. آنژیوپلاستی می تواند به صورت اورژانسی در فردی که دچار حمله قلبی شده است یا به صورت غیر اورژانسی برای تسکین علائم آنژین قلبی و پیشگیری از حمله قلبی انجام شود.
اولین درمان قطعی برای بیماری عروق کرونری، عمل جراحی باز و بای پس عروق کرونر می باشد که با استفاده از بالونی هم قطر با رگ کرونر بیماری که دچار بیماری عروق کرونری شده است و باد کردن آن بالون انجام می شود. با این کار تنگی رگ برطرف خواهد شد و بعد از مدتی با آنژیوگرافی دوباره باز بودن رگ ثابت خواهد شد. آنژیوپلاستی بالونی در حقیقت روشی است که سرخرگ مسدود شده را با فشار دادن پلاک به دیواره های سرخرگ باز می کند. در حقیقت زمانی که بالون به محل انسداد می رسد برای فشار دادن به پلاک و گشاد کردن مجرای سرخرگ باد می شود.
استفاده از بالون برای باز کردن عروق کرونر استفاده می شد که با مسائلی از قبیل پارگی لایه داخلی رگ و برگشت دوباره تنگی ایجاد می شد که گاهی فاجعه آفرین می شد.
استنت نوعی قطعه ای لوله ای شکل می باشد که از بافت سیمی مارپیچ شکل ساخته شده است. استنت بر روی بالون در نوک کاتتر قرار می گیرد و به سمت سرخرگ کرونری هدایت خواهد شد. بالن باد شده و استنت متسع شده در محل انسداد قفل می شود و رگ باز نگه داشته می شود. باد بالون خالی شده و کاتتر خارج می گردد اما استنت در محل انسداد باقی خواهد ماند. بعد از چند هفته بافت های جدیدی بر روی استنت تشکیل می شود به گونه ای که سرخرگ ها کاملا صاف و صیقلی خواهند شد.
استفاده از فنر یا استنت یا به عبارتی فنر زدن قلب روش دیگری برای باز کردن عروق کرونر می باشد. که ابتدا بعد از گذاشتن استنت در بیماران به صورت حاد لخته خون ایجاد می شد و بیمار بار دیگر به اتاق آنژیوگرافی می رفت و آنژیوپلاستی دوباره روی وی انجام می شد و گاهی متاسفانه بیمار فوت می کرد. سپس برای کاهش لخته خون پزشکان به این نتیجه رسیدند که داروهایی نظیر آسپرین، تیکوپیدین، لکوپیدوگرل و پلاویکس را تجویز کردند.
آنژیوپلاستی می تواند علائم انسداد عروق و درد در قفسه سینه و تنگی آن را بهبود ببخشد و همچنین عروق مسدود شده را باز کند و آسیب به قلب را کاهش دهد.
در صورتی که رگ هایی که خون را به سمت چپ قلب می رسانند دچار گرفتگی شوند و همچنین دیواره قلب ضعیف شده باشد و یا رگ های خونی بیماری ها زیادی داشته باشند متخصص قلب و عروق ممکن است به جای آنژیوپلاستی برای بیمار تصمیم به جراحی بای پس عروق بگیرد.
آنژیوپلاستی در آزمایشگاه کاتترگذاری قلبی انجام می شود. به این صورت که بر روی قفسه سینه شما الکترودهایی قرار می گیرند و به دستگاه مانتیتور قلب متصل می شود تا قلب شما در حین آنژیوپلاستی کنترل شود. این کار نیاز به بیهوشی عمومی ندارد. اما آرام بخشی داخل عروق شما تزریق خواهد شد. از کشاله ران یا بازو کاتتر بعد از بی حسی موضعی وارد بدن می شود. بعد از بی حس شدن این ناحیه هیچ دردی را در طول آنژیوپلاستی حس نمی کنید ولی در طی آن هوشیار هستید. پزشک پس از پیدا کردن سرخرگ کاتتر را از پوست وارد می کند. وی کاتتر را از طریق سرخرگ هسمت آئورت و قلب هدایت می کند، تمام مسیر از طریق مانتیتور قابل مشاهده می باشد. زمانی که کاتتر در سرخرگ کرونری قرار گرفت ماده حاجب تزریق خواهد شد تا پزشک بتواند از سرخرگ عکس بگیرد. بعد از بررسی اندازه و وسعت انسداد پزشک می تواند یک وسیله بالونی را وارد بدن کند و آن را به سمت محل انسداد هدایت کند و سپس بالون را در آنجا باد کند. بالون باد شده برای مدت 2 دقیقه در محل انسداد قرار میگیرد و سپس باد آن خالی می شود. پزشک می تواند این کار را چندین بار تکرار کند. در گرفتن نتیجه بالون خالی شده و کاتتر از بدن خارج می شود.
آنژیوپلاستی تقریبا بین 45 دقیقه تا بیش از 2 ساعت به طول می انجامد. بعد از آنژیوپلاستی و برداشت کاتتر پزشک با فشار دستی یا با استفاده از دستگاه برای مدت 20 دقیقه یا بیشتر در محل کاتتر جلوی خونریزی گرفته خواهد شد. سپس محل را بانداژ می کنند. بعد از آنژیوپلاستی به علت وجود مواد آرام بخش تزریق شده ممکن است کمی احساس خواب آلودگی کنید. بهتر است برای مدت 8 ساعت دراز بکشید و قلب و فشار خونتان، محل ورود کاتتر توسط پرستار به طور مرتب بررسی شود. بعد از آنژیوپلاستی ممکن است احتیاج باشد 1 الی 2 روز در بیمارستان تحت نظر پزشک و بستری قرار بگیرید.
پزشک برای شما داروهایی مانند نیتروگلیسیرین که برای شل کردن سرخرگ های کرونری است ، مهارکننده های کانال کلسیم را برای اسپاسم های سرخرگ کرونری و آسپرین و سایر داروهای ضد انعقادی را برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در محل انسداد تجویز می کند که باید به موقع مصرف شوند. فراموش نکنید در صورت وجود استنت باید از رقیق کننده خون مانند آسپرین استفاده نمایید.
داروهای ضد پلاکتی مانند کلوپیدوگرل حداقل یک ماه بعد از استنت فلزی در سرخرگ کرونری و 2 سال یا بیشتر بعد از جایگذاری استنت دارویی در سرخرگ کرونری مصرف نمایید.
در عرض 6 ماه ممکن است تنگی مجدد در سرخرگی که آنژیوپلاستی بر روی آن انجام شده است رخ دهد. با استنت گذاری احتمال انسداد دوباره کاهش می یابد ولی این امکان وجود دارد تنگی مجدد در سرخرگ حاوی استنت رخ دهد. این سرخرگ دوباره علاوه بر بافت جدید سالمی که بر روی استنت تشکیل می شود، بافت اسکار نیز ممکن است به صورت زیر سطحی آن تشکیل شود و به اندازه ای ضخیم شود که مسدود شود و جلوی عبور جریان خون را بگیرد.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تنگی مجدد خواهند بود. تنگی مجدد به محل انسداد و الوی رشد بافت اسکار بستگی خواهد داشت. در صورت تنگی مجدد فرد علائمی مشابه با مراحل قبل از آنژیوپلاستی را دوباره تجربه خواهد کرد. پزشک باید بعد از آنژیوپلاستی هر از گاهی فرد را چکاپ کند و در صدد تشخیص تنگی مجدد قرار بگیرد، تا در صورت بروز تنگی مجدد انجام آنژیوپلاستی مجدد و جراحی بای پس برای اصلاح انجام گیرد. البته پزشکان برای جلوگیری از تنگی مجدد استنت های آغشته به دارو (که وارد بافت پیرامونی می شوند و از شدت اسکار جلوگیری می کنند) استفاده می کنند، تا اثر طولانی مدت داشته باشد. بعد از استفاده از این استنت ها حداقل برای 2 سال از کلوپیدوگرل و به شکلی نامحدود از آسپرین می توانید استفاده نمایید.
بعد از انجام آنژیوپلاستی عروق کرونر باید 1 روز بستری بمانید و قلب شما پایش شود. تا زمانی که در بیمارستان هستید پزشک برای شما برای پیشگیری از تشکیل لخته و داروهایی را برای آرام کردن شریان ها و اسپاسم های کرونری که امکان دارد موجب حمله قلبی ششود تجویز می کند. بعد از یک هقته از انجام آنژیوپلاستی می توانید به زندگی روزانه خود بازگردید.
آنژیوپلاستی قلب برای درمان آترواسکلروز انجام می شود. در صورت تنگ بودن عروق اصلی که خون را به بخش چپ قلب می رسانند یا در صورت ضعیف بودن عضله و داشتن رگ های خونی بیمار جراحی بای پس عروق کرنری گزینه بهتری نسبت به آنژیوپلاستی خواهد بود. در این جراحی بخشی که مسدود است با استفاده از رگ خونی از بقیه بخش های بدن کنار گذاشته خواهد شد. در صورت داشتن دیابت و انسداد زیاد، پزشک ممکن است جراحی بای پس عروق کرونری را پیشنهاد دهد. این که از چه روشی (جراحی بای پس عروق کرونری یا آنژیوپلاستی) برای باز کردن انسداد استفاده شود به شدت بیماری و وضعیت پزشکی فرد وابسته است.
به سخت شدن و تنگی عروق که ناشی از رسوب ذرات چربی یا پلاک هاست و دیگر مواد ، آترواسکلروز یا گرفتگی عروق گفته می شود. ایجاد لخته خون در داخل عروق می تواند منجر به سکته قلبی شود.
آنژیوپلاستی از جمله درمان های کم خطر و کم تهاجمی به شمار می رود. اما به هر حال با خطرات و عوارضی همرا می باشد:
تنگی مجدد عروق : در صورتی که آنژیوپلاستی بدون قرار دادن فنر انجام شود احتمال تنگی مجدد 30 % افزایش خواهد یافت. استنت یا فنر های فلزی احتمال تنگی مجدد عروق را تا 20 درصد کاهش می دهد و استفاده از استنت های آغشته به دارو احتمال تنگی مجدد را 10% کاهش می دهند.
ایجاد لخته خون : لخته های خون می توانند قادرند درون اسنت بعد از انجام فرآیند نیز تشکیل شوند. لخته همچنین قادرند که عروق را ببندند و باعث ایجاد حمله قلبی شوند. مصرف آسپرین، پلاویکس، پراسوگرل یا هر داروی دیگر می تواند به کاهش لخته خون کمک کند. از پزشک درباره دز و مقدار مصرف این داروها سوال کنید و بدون مشورت با پزشک مصرف قرص ها را قطع نکنید.
خونریزی : در قسمت بازو و کشاله ران جایی که کاتتر از آن عبور کرده است ممکن است دچار خونریزی شوید. اما گاهی می تواند موجب کبودی شود، گاهی نیز خونریزی شدید بوده و ممکن است انتقال خون و جراحی باشید.
پارگی رگ : در این حالت زمانی که بالون درون رگ باد می شود، ممکن است به رگ فشار وارد و آن را پاره کند. به همین علت پزشک در زمان آنژیوپلاستی باید همیشه آماده باشد که در صورت پارگی در رگ سریعا بیمار را به اتاق عمل انتقال دهد.
خطرات دیگری نیز در آنژیوپلاستی احتمال دارد به وجود آید که نسبت به موارد گفته شده احتمال بسیار ضعیف تری دارد، از جمله:
حمله قلبی : این مسئله نادر است ولی این امکان وجود دارد که فرد در حین انجام آنژیوپلاستی دچار حمله قلبی شود.
سکته : در طی فرآیند آنژیوپلاستی این امکان وجود دارد که فرد دچار سکته شود. لخته های خون ممکن است در کاتتر تشکیل شوند و به سمت مغز هدایت شوند. سکته نیز عارضه ای نادر از آنژیوپلاستی عروق کرونری می باشد، به همین علت از رقیق کننده خون برای کاهش این خطرات استفاده می شود.
آسیب به عروق کرونری : ممکن است عروق کرونری طی انجام آنژیوپلاستی قلب پاره شوند، که در این صورت نیازمند جراحی بای پس اورژانسی خواهید بود.
ریتم قلب غیر طبیعی : در طی انجام آنژیوپلاستی ممکن است ریتم قلب نامنظم شود، این مساله عموما کوتاه مدت بوده و گاهی اوقات به دارو یا ضربان ساز موقت بیمار نیاز پیدا خواهد کرد.
مشکلات کلیوی : استفاده از ماده حاجب می تواند منجر به ایجاد مشکل و آسیب های کلیوی شود. در صورتی که مستعد ابتلا به بیماری باشید پزشک ماده حاجب را محدود خواهد کرد و از آبرسانی در طول انجام فرآیند برای محافظت از کلیه ها انجام خواهد داد.
عفونت در محل تزریق : ممکن است در محل تزریق و ورود کاتتر فرد دچار عفونت شود.
واکنش به کنتراست : ممکن است فرد به کنتراست و ماده حاجب حساسیت داشته باشد. اگر حساسیت خاصی دارید حتما با پزشک خود در میان بگذارید، تا مواد دیگری را برای تزریق جایگزین کند.
آریتمی شدن قلب : ممکن است فرد در حین آنژیوپلاستی یا بعد از آن دچار آریتمی قلب شود.
با وجود عوارض ذکر شده در بالا همچنان روش درمانی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی جز روش های کم خطرتر می باشد و نسبت به عمل باز قبل اولویت بالاتری دارد.
بعد از انجام آنژیوپلاستی ممکن است عوارضی در فرد ایجاد شود. خونریزی از عوارض شایع آن است. در زمان آنژیوپلاستی و استنت گذاری ممکن است عوارضی ایجاد شود که فرد به طور اورژانسی فرد به عمل قلب باز نیاز پیدا کند. حتی ممکن است پارگی رگ در زمان آنژیوپلاستی خوب درمان نشود.
در این فرآیند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی سوزن و سوراخ کردن پوست وجود دارد. درد این اعمال عموما جزئی است. در زمان ورود کاتتر به شریان فرد دردی احساس نمی کند. در طی فرآیند آنژیوگرافی نیز بیمار نباید دردی احساس کند. میتوان گفت آزار دهنده ترین بخش بعد از فرآیند آنژیوگرافی و خارج کردن کاتتر اتفاق خواهد افتاد.
عمل آنژیوگرافی بدون بیهوشی انجام می شود.
گاهی ممکن است بیماران بعد از آنژیوپلاستی دچار تنگی نفس شوند، این حالت به علت این است که بالون های داخل رگ های قلب به مدت 30 ثانیه تا 60 دقیقه باد می شود. همین امر سبب میشود خون رسانی به قلب کاهش یابد. بعد از خارج کردن بالن اگر تنگی نفس شما طولانی شد حتما به پزشک اطلاع دهید.
محل درد را کمپرس گرم کنید و از ضد درد مثل استامینوفن استفاده نمایید.
باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است ترشحات لنفاوی باشد.
در این حالت باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
دکتر محمد تقی پور در زمینه های آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی و استنتینگ عروق قلب و عروق محیطی و کاروتید، اکوکاردیوگرافی و نوار قلب و درمان سایر مشکلات قلبی آماده خدمت رسانی به بیماران گرامی می باشد.
دیدگاه کاربران
1 دیدگاهعالی و کامل بود
ممنون از شما دکتر عزیز