آنژیوپلاستی قلب چیست و چگونه انجام می‌شود؟ + 4 عوارض جدی آن!

آنژیوپلاستی قلب یک روش جراحی قلب است که برای درمان برخی از مشکلات عروق کرونر، مانند تنگی عروق قلبی (تنگی عروق کرونر) استفاده می‌شود. صاف و انعطاف پذیر بودن دیواره سرخرگ‌ها باعث راحتی در عبور جریان خون خواهد شد. با گذشت زمان و باقی ماندن ذرات چربی داخل این دیواره موجب ایجاد پلاک یا رسوبات چربی عروقی خواهد شد. اگر همین روند که آترواسکلروزیس نام دارد و دو سرخرگ کرونر که رگ‌هایی هستند که وظیفه خون‌رسانی به قلب را انجام می‌دهند را درگیر کند، فرد دچار بیماری عروق کرونری خواهد شد. تشکیل رسوب در دیواره عروق موجب باریک شدن سرخرگ شده و در نتیجه آن جریان خون کاهش می‌یابد. این پلاک ها قادرند جریان سرخرگی را کاهش دهند و باعث آنژین یاحمله قلبی شوند. در چنین وضعیتی آنژیوپلاستی قلب توصیه می‌شود.

آنژیوپلاستی عروق

آنژیوپلاستی قلب چیست؟ 

آنژیوپلاستی (Angioplasty) یک روش جراحی قلبی است که برای درمان مشکلات عروق کرونر (عروق قلبی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به‌صورت غیرجراحی انجام می‌شود و معمولاً در مواردی که عروق کرونر به علت تراکم یا تنگی باعث کاهش جریان خون به عضله قلب می‌شوند، به کار می‌رود. آنژیوپلاستی به دو صورت انجام می‌شود:

آنژیوپلاستی با بالن

در این روش، یک بالن کاتتری به عروق تنگ شده و سپس بالن به دقت باد می‌شود تا عروق باز شده و جریان خون به قلب بهبود یابد. این فرآیند به نام بالون ‌زدن هم شناخته می‌شود.

آنژیوپلاستی با استنت

در بعضی موارد، پس از انجام آنژیوپلاستی با بالن، یک استنت (یک دستگاه فلزی که می‌تواند عروق را باز نگه دارد) در محل عروق تنگ شده قرار داده می‌شود تا از تنگی جلوگیری کند و عروق باز بمانند. آنژیوپلاستی معمولاً به عنوان یک روش درمانی برای بیماران با آنژین صدری (درد قلبی) یا برای درمان حملات قلبی در موارد اورژانس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش می‌تواند بهبود چشمگیری در علائم بیماران بیاورد و جلوی تعدادی از مشکلات جدی قلبی را بگیرد. برای انجام این روش، یک تیم پزشکی متخصص در زمینه قلب و عروق در یک مرکز پزشکی مناسب نیاز است.

جراحی بای پس عروق 

در صورتی که رگ‌هایی که خون را به سمت چپ قلب می‌رسانند دچار گرفتگی شوند و همچنین دیواره قلب ضعیف شده باشد متخصص قلب و عروق ممکن است به جای آنژیوپلاستی برای بیمار تصمیم به جراحی بای پس عروق بگیرد.

آنژیوپلاستی قلب چیست

آنژیوپلاستی چگونه انجام میشود؟

آنژیوپلاستی یک روش جراحی غیرجراحی است که به تحریک عروق کرونر قلبی با قرار دادن یک بالن کاتتری (Balloon Catheter) و در بعضی موارد، نصب یک استنت قلب فلزی، به منظور بازکردن عروق تنگ یا بلاک شده انجام می‌شود. در ادامه مراحل آنژیوپلاستی را بررسی می‌کنیم:

  • آمادگی بیمار: بیمار باید در موقعیت مناسبی قرار بگیرد و برای رصد و نظارت دقیق به دستگاه مانیتورینگ متصل شود. ممکن است قبل از آنژیوپلاستی، آزمون‌های تصویربرداری مانند آنژیوگرافی (Angiography) انجام شود تا محل تنگی در عروق کرونر دقیقاً تعیین شود.
  • بیهوشی موضعی یا عمومی: بسته به شرایط بیمار و مورد درمان، بیمار ممکن است بیهوشی موضعی (بیهوشی محلی) یا بیهوشی عمومی دریافت کند تا جراحی به راحتی انجام شود.
  • وارد کردن کاتتر: پزشک یک کاتتر (یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر) با دستگاه آنژیوپلاستی به عروق کرونری در دسترس وارد می‌کند. کاتتر معمولاً از طریق عروق ریه‌ها (به صورت اندازه‌گیری دقیق و تصویربرداری) یا از طریق شریان سدریه (به طور مستقیم) وارد عروق کرونری می‌شود.
  • بالون ‌زدن: یک بالن در انتهای کاتتر وجود دارد. پس از رسیدن به محل تنگی، بالن با دقت باد می‌شود. این بالن با فشار به عروق فشرده می‌شود و تنگی عروق باز می‌شود. این فرآیند به عنوان بالون‌ زدن شناخته می‌شود.
  • نصب استنت (اختیاری): در برخی موارد، پس از بازکردن عروق تنگ، پزشک یک استنت (دستگاه فلزی) را در محل تنگی نصب می‌کند تا عروق باز بماند و از تنگی جدید جلوگیری شود.
  • تصویربرداری کنترلی: پس از بالون‌زدن و نصب استنت (در صورت لزوم)، پزشک تصویربرداری کنترلی انجام می‌دهد تا از بازکردن موفقیت‌آمیز عروق اطمینان حاصل شود.
  • برداشتن کاتتر و تحت نظر قرار دادن بیمار: پس از اتمام آنژیوپلاستی، کاتتر بیرون می‌رود، و بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد تا بهبود کاملی داشته باشد.

آنژیوپلاستی معمولاً به‌صورت روزانه و در مراکز تخصصی قلب و عروق انجام می‌شود و اغلب به عنوان یک روش درمانی کم خطر برای تسکین علائم بیماران با بیماری‌های قلبی عروقی استفاده می‌شود.

مراقبت‌های بعد از آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی تقریبا بین 45 دقیقه تا بیش از 2 ساعت  به طول می‌انجامد. بعد از آنژیوپلاستی و برداشت کاتتر پزشک با فشار دستی یا با استفاده از دستگاه برای مدت 20 دقیقه یا بیشتر در محل کاتتر جلوی خونریزی گرفته خواهد شد. سپس محل را بانداژ می‌کنند. بعد از آنژیوپلاستی به علت وجود مواد آرام بخش تزریق شده ممکن است کمی احساس خواب آلودگی کنید. بهتر است برای مدت 8 ساعت دراز بکشید و قلب و فشار خونتان، محل ورود کاتتر توسط پرستار به طور مرتب بررسی شود. بعد از آنژیوپلاستی ممکن است لازم باشد 1 الی 2 روز در بیمارستان تحت نظر پزشک و بستری قرار بگیرید.
پزشک برای شما داروهایی مانند نیتروگلیسیرین که برای شل کردن سرخرگ‌های کرونری است، مهارکننده‌های کانال کلسیم را برای اسپاسم‌های سرخرگ کرونری و آسپرین و سایر داروهای ضد انعقادی را برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در محل انسداد تجویز می‌کند که باید به موقع مصرف شوند. فراموش نکنید در صورت وجود استنت باید از رقیق کننده خون مانند آسپرین استفاده نمایید.
داروهای ضد پلاکتی مانند کلوپیدوگرل حداقل یک ماه بعد از استنت فلزی در سرخرگ کرونری و 2 سال یا بیشتر بعد از جایگذاری استنت دارویی در سرخرگ کرونری مصرف نمایید.

  • حتما یک مراقب به همراه خود داشته باشید.
  • بعد از آنژیوپلاستی از رانندگی کردن خودداری کنید تا زخم‌هایتان خوب شود.
  • حداقل تا 2 روز بعد از آنژیوپلاستی حمام نکنید و یا برای مدت طولانی سرپا نایستید و پیاده روی نکنید.
  • در صورت مشاهده خونریزی و تورم در محل ورود کاتتر و داشتن تب که علائم عفونت هستند سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
  • بعد از استنت گذاری حداقل برای مدت 30 روز باید از ورزش‌های شدید خودداری کنید.
  • بعد از استنت فلزی حداقل تا 4 ماه نباید MRI انجام دهید.
آنژیوپلاستی و استنت گذاری

تنگی مجدد بعد از آنژیوپلاستی قلب

در عرض 6 ماه ممکن است تنگی مجدد در سرخرگی که آنژیوپلاستی بر روی آن انجام شده است رخ دهد. با استنت گذاری احتمال انسداد دوباره کاهش می‌یابد ولی این امکان وجود دارد تنگی مجدد در سرخرگ حاوی استنت رخ دهد. این سرخرگ دوباره علاوه بر بافت جدید سالمی که بر روی استنت تشکیل می‌شود، بافت اسکار نیز ممکن است به صورت زیر سطحی آن تشکیل شود و به اندازه‌ای ضخیم شود که مسدود شود و جلوی عبور جریان خون را بگیرد.
افرادی که به دیابت مبتلا هستند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تنگی مجدد خواهند بود. تنگی مجدد به محل انسداد و رشد بافت اسکار بستگی خواهد داشت. در صورت تنگی مجدد فرد علائمی مشابه با مراحل قبل از آنژیوپلاستی را دوباره تجربه خواهد کرد. پزشک باید بعد از آنژیوپلاستی هر از گاهی فرد را چکاپ کند و در صدد تشخیص تنگی مجدد قرار بگیرد، تا در صورت بروز تنگی مجدد انجام آنژیوپلاستی مجدد و جراحی بای پس برای اصلاح انجام گیرد. البته پزشکان برای جلوگیری از تنگی مجدد استنت‌های آغشته به دارو (که وارد بافت پیرامونی می‌شوند و از شدت اسکار جلوگیری می‌کنند) استفاده می‌کنند، تا اثر طولانی مدت داشته باشد. بعد از استفاده از این استنت‌ها حداقل برای 2 سال از کلوپیدوگرل و به شکلی نامحدود از آسپرین می‌توانید استفاده نمایید.

  • بعد از آنژیوپلاستی سبک زندگی خود را تغییر دهید تا خود را از تنگی مجدد محافظت کنید.
  • سیگار نکشید
  • غذاهای کم چرب و کم نمک مصرف کنید
  • ورزش کنید
  • داروهای خود را به موقع مصرف کنید.

مراقبت بعد از آنژیوپلاستی عروق کرونر

بعد از انجام آنژیوپلاستی عروق کرونر باید 1 روز بستری بمانید و قلب شما پایش شود. تا زمانی که در بیمارستان هستید پزشک برای شما برای پیشگیری از تشکیل لخته و داروهایی را برای آرام کردن شریان ها و اسپاسم‌های کرونری که امکان دارد موجب حمله قلبی شود تجویز می‌کند. بعد از یک هقته از انجام آنژیوپلاستی می‌توانید به زندگی روزانه خود بازگردید. 

چرا آنژیوپلاستی انجام می شود؟

آنژیوپلاستی قلب برای درمان آترواسکلروز انجام می‌شود. در صورت تنگ بودن عروق اصلی که خون را به بخش چپ قلب می‌رسانند یا در صورت ضعیف بودن عضله و داشتن رگ‌های خونی بیمار جراحی بای پس عروق کرنری گزینه بهتری نسبت به آنژیوپلاستی خواهد بود در این جراحی بخشی که مسدود است با استفاده از رگ خونی از بقیه بخش‌های بدن کنار گذاشته خواهد شد در صورت داشتن دیابت و انسداد زیاد، پزشک ممکن است جراحی بای پس عروق کرونری را پیشنهاد دهد. این که از چه روشی (جراحی بای پس عروق کرونری یا آنژیوپلاستی) برای باز کردن انسداد استفاده شود به شدت بیماری و وضعیت پزشکی فرد وابسته است.

عوارض آنژیوپلاستی قلب

عوارض آنژیوپلاستی قلب

آنژیوپلاستی قلب یک روش درمانی است که برای بازگشتن جریان خون به قلب در موارد بسته شدن عروق کرونری استفاده می‌شود. این روش ممکن است عوارضی داشته باشد که به نوع و جدیت آن بستگی دارد. در زیر، برخی از عوارض معمول این روش آورده شده است. عوارض ناشی از آنژیوپلاستی قلب عبارت‌اند از:

  • تنگی مجدد عروق
  • ایجاد لخته خون
  • خونریزی
  • پارگی رگ

در ادامه به بررسی این موارد پرداخته‌ایم. 

تنگی مجدد عروق

در صورتی که آنژیوپلاستی بدون قرار دادن فنر انجام شود احتمال تنگی مجدد 30 % افزایش خواهد یافت. استنت یا فنر های فلزی احتمال تنگی مجدد عروق را تا 20 درصد کاهش می دهد و استفاده از استنت های آغشته به دارو احتمال تنگی مجدد را 10% کاهش می دهند.

ایجاد لخته خون

لخته‌های خون می‌توانند درون استنت بعد از انجام فرآیند نیز تشکیل شوند. لخته همچنین قادر است که عروق را ببندند و باعث ایجاد حمله قلبی شود. مصرف آسپرین، پلاویکس، پراسوگرل یا هر داروی دیگر می‌تواند به کاهش لخته خون کمک کند. از پزشک درباره دز و مقدار مصرف این داروها سوال کنید و بدون مشورت با پزشک مصرف قرص‌ها را قطع نکنید.

خونریزی

در قسمت بازو و کشاله ران جایی که کاتتر از آن عبور کرده است ممکن است دچار خونریزی شوید. اما گاهی می‌تواند موجب کبودی شود، گاهی نیز خونریزی شدید شود.

پارگی رگ

در این حالت زمانی که بالون درون رگ باد می‌شود، ممکن است به رگ فشار وارد کند و آن را پاره کند. به همین علت پزشک در زمان آنژیوپلاستی باید همیشه آماده باشد که در صورت پارگی در رگ سریعا بیمار را به اتاق عمل انتقال دهد. 

خطرات آنژیوپلاستی قلب

مانند هر روش جراحی دیگری، آنژیوپلاستی قلب هم خطرات و عوارضی دارد که باید در نظر گرفته شود. برخی از خطرات احتمالی آنژیوپلاستی قلب عبارتند از:

  • سکته
  • آسیب به عروق کرونری
  • ریتم قلب غیر طبیعی
  • مشکلات کلیوی
  • عفونت در محل تزریق
  • واکنش به کنتراست
  • آریتمی شدن قلب

در ادامه به بررسی این موارد پرداخته‌ایم. 

سکته

در طی فرآیند آنژیوپلاستی این امکان وجود دارد که فرد دچار سکته شود. لخته‌های خون ممکن است در کاتتر تشکیل شوند و به سمت مغز هدایت شوند. سکته نیز عارضه‌ای نادر از آنژیوپلاستی عروق کرونری است. به همین علت از رقیق کننده خون برای کاهش این خطرات استفاده می‌شود.

آسیب به عروق کرونری

ممکن است عروق کرونری طی انجام آنژیوپلاستی قلب پاره شوند، که در این صورت نیازمند جراحی بای پس اورژانسی خواهید بود.

ریتم غیر طبیعی قلب

در طی انجام آنژیوپلاستی ممکن است ریتم قلب نامنظم شود، این مساله عموما کوتاه مدت بوده و گاهی اوقات به دارو یا ضربان ساز موقت بیمار نیاز پیدا خواهد کرد.

مشکلات کلیوی

استفاده از ماده حاجب می‌تواند منجر به ایجاد مشکل و آسیب‌های کلیوی شود. در صورتی که مستعد ابتلا به بیماری باشید پزشک ماده حاجب را محدود خواهد کرد و از آبرسانی در طول انجام فرآیند برای محافظت از کلیه‌ها انجام خواهد داد.

عفونت در محل تزریق

ممکن است در محل تزریق و ورود کاتتر فرد دچار عفونت شود.

واکنش به کنتراست

ممکن است فرد به کنتراست و ماده حاجب حساسیت داشته باشد. اگر حساسیت خاصی دارید حتما با پزشک خود در میان بگذارید، تا مواد دیگری را برای تزریق جایگزین کند. 

آریتمی شدن قلب

ممکن است فرد در حین آنژیوپلاستی یا بعد از آن دچار آریتمی قلب شود.

با وجود عوارض ذکر شده در بالا همچنان روش درمانی آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی جز روش‌های کم خطرتر هستند و نسبت به عمل باز قبل اولویت بالاتری دارد.

چه زمان باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کرد؟

  • در صورت وجود خونریزی و تورم در محل ورود کاتتر
  • در صورت احساس درد فزاینده و ناراحتی در محل ورود کاتتر
  • وجود علائم عفونت مثل قرمزی،تورم،ترشح یا تب
  • در صورت تغییر در درجه حرارت یا رنگ پا یا بازویی که مورد عمل قرار گرفته است
  • احساس از بیحالی و یا ضعف مفرط
  • وجود درد سینه یا تنگی نفس

فیلم آنژیوپلاستی توسط دکتر محمد تقی پور

آیا آنژیوپلاستی خطرناک است؟

بعد از انجام آنژیوپلاستی ممکن است عوارضی در فرد ایجاد شود. خونریزی از عوارض شایع آن است. در زمان آنژیوپلاستی و استنت گذاری ممکن است عوارضی ایجاد شود که فرد به طور اورژانسی فرد به عمل قلب باز نیاز پیدا کند. حتی ممکن است پارگی رگ در زمان آنژیوپلاستی خوب درمان نشود. 

آیا آنژیوپلاستی درد دارد؟

در این فرآیند آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی سوزن و سوراخ کردن پوست وجود دارد. درد این اعمال عموما جزئی است. در زمان ورود کاتتر به شریان فرد دردی احساس نمی‌کند. در طی فرآیند آنژیوگرافی نیز بیمار نباید دردی احساس کند. می‌توان گفت آزار دهنده‌ترین بخش بعد از فرآیند آنژیوگرافی و خارج کردن کاتتر اتفاق خواهد افتاد.

آیا آنژیوگرافی بیهوشی دارد؟

عمل آنژیوگرافی بدون بیهوشی انجام می‌شود.

علت تنگی نفس بعد از آنژیوپلاستی

گاهی ممکن است بیماران بعد از آنژیوپلاستی دچار تنگی نفس شوند، این حالت به علت این است که بالون‌های داخل رگ‌های قلب به مدت 30 ثانیه تا 60 دقیقه باد می‌شود. همین امر سبب می‌شود خون رسانی به قلب کاهش یابد. بعد از خارج کردن بالن اگر تنگی نفس شما طولانی شد حتما به پزشک اطلاع دهید.

برای درمان ورم و درد ناحیه آنژیو در کشاله ران چه باید کرد؟

محل درد را کمپرس گرم کنید و از ضد درد مثل استامینوفن استفاده نمایید.

برای درمان ترشحات زرد رنگ محل آنژیوگرافی چه باید کرد؟

باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است ترشحات لنفاوی باشد.

آیا درد و گرفتگی پا بعد از آنژیو خطرناک است؟

در این حالت باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.


دیدگاه کاربران

1 دیدگاه
  • عسل
    31 فروردین 1400

    عالی و کامل بود
    ممنون از شما دکتر عزیز

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

instagram logo call button