علائم چربی خون در زنان که نیاز به پیگیری دارد؟!

کلسترول انباشته شده در شریان‌های قلب یک عامل خطر اصلی برای بیماری‌های قلبی است که علت شماره یک مرگ‌ومیر در زنان است. سطوح بالای کلسترول در خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی یا حمله قلبی را افزایش دهد. به دلیل کلسترول بالا یا چربی خون، هم مردان و هم زنان در معرض خطر بالای بیماری قلبی هستند. اما زنان هنگام مدیریت سطح کلسترول خود در طول زندگی باید از برخی تفاوت‌های کلیدی که بیشتر مربوط به هورمون‌ها است، آگاه باشند. در این مقاله به بررسی چربی خون و علائم چربی خون در زنان می‌پردازیم.

کلسترول چیست؟

کلسترول یک چربی مومی شکل است که بدن از آن برای ساخت سلول‌ها، هورمون‌ها و سایر مواد مهم مانند ویتامین D و صفرا (مایع که به هضم کمک می‌کند) استفاده می‌کند. بدن کلسترول را از طریق جریان خون به شکل ذرات معروف به لیپوپروتئین‌ها بسته‌بندی و انتقال می‌دهد.

دو نوع اصلی لیپوپروتئین وجود دارد:

1. کلسترول LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم) که گاهی اوقات “کلسترول بد” نامیده می‌شود، کلسترول را به جایی که بدن به آن نیاز دارد می‌برد.
2. کلسترول HDL (لیپوپروتئین با چگالی بالا) که گاهی اوقات “کلسترول خوب” نامیده می‌شود، کلسترول را به کبد برمی‌گرداند و در آنجا تجزیه می‌شود.

علائم چربی خون بالا در زنان

کلسترول بالا معمولاً برای مدت طولانی علائمی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل است که به آن “مشکل خاموش” می‌گویند. حتی در این صورت، علائم زیر می‌تواند هشدار دهد که سطح کلسترول در حد طبیعی نیست:

• تورم اندام
• خشکی دهان و بوی بد دهان
• سنگینی در معده و سوءهاضمه
• مشکلات در ریتم روده
• کهیر
• درد قفسه سینه
• سردرد
• تاری دید
• بی‌قراری هنگام حرکت یا ورزش
• از دست‌دادن تعادل
• صدمه مغزی و عروقی
• حمله قلبی

پیروی از یک زندگی سالم، انجام تمرینات بدنی و انجام کنترل‌های تحلیلی به‌صورت دوره‌ای برای جلوگیری از عواقب حفظ سطح کلسترول بالا ضروری است.

علائم خطرناک چربی خون بالا در زنان چیست؟

علائم چربی خون خطرناک در زنان بستگی به میزان و نوع چربی خون آن‌ها دارد. در حالت کلی، اگر سطح کلسترول بالا باشد، علائمی مانند دیابت، بیماری عروق قلبی و مغزی، فشار خون بالا و چاقی دید می‌شود. علائم خطرناکی که ممکن است در زنان با سطوح بالای چربی خون دیده شوند، عبارتند از:

• درد قفسه سینه
• سرگیجه
• خستگی
• افزایش وزن
• افت اشتها
• ترشحات واژینال غیرطبیعی
• پوست چرب یا جوش دار
• مشکلات دید در شبانه روز

در هر صورت، تنها با تست خون و مشاوره با پزشک می‌توان تشخیص دقیقی درباره سطوح چربی خون و نحوه درمان آن داشت.

چگونه کلسترول بالا به بیماری قلبی در زنان کمک می‌کند؟

داشتن سطح کلسترول بالا به‌عنوان هیپرکلسترولمی یا دیس لیپیدمی شناخته می‌شود. افرادی که سطح کلسترول LDL بالاتر از حد طبیعی و سطح کلسترول HDL بسیار پایین دارند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی باشند. اگر کلسترول LDL بیش از حد در خون خود دارید، می‌تواند در داخل دیواره رگ‌های خونی شما جمع شود.

کلسترول HDL به حذف کلسترول از جریان خون کمک می‌کند. اما اگر سطح HDL خیلی پایین باشد، مقدار کافی برای کمک به حذف کلسترول LDL از رگ‌های خونی شما وجود نخواهد داشت.

با گذشت زمان، تجمع LDL در داخل رگ‌های خونی شما می‌تواند به ماده‌ای به نام پلاک تبدیل شود. پلاک می‌تواند شریان‌ها را تنگ و سخت کند و جریان خون را محدود کند. این آترواسکلروز نامیده می‌شود و نوعی بیماری قلبی محسوب می‌شود.

به‌طورکلی، اگر سطح کلسترول بالاتری دارید، به‌ویژه سطوح LDL، به این معنی است که در طول زندگی خود شانس بیشتری برای حمله قلبی یا سکته دارید.

آیا کلسترول بر زنان متفاوت‌تر از مردان تأثیر می‌گذارد؟

زنان معمولاً به دلیل وجود هورمون جنسی زنانه به نام استروژن، سطوح بالاتری از کلسترول HDL نسبت به مردان دارند.

به گفته مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH)، تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که سطح کلسترول در زنان بسته به مرحله چرخه قاعدگی، به دلیل تغییرات در سطح استروژن، متفاوت است.

با افزایش سطح استروژن، کلسترول HDL نیز افزایش می‌یابد و در حوالی زمان تخمک‌گذاری به اوج خود می‌رسد. از سوی دیگر، با افزایش سطح استروژن، سطح LDL و کلسترول تام کاهش می‌یابد و درست قبل از قاعدگی به سطح پایین می‌رسد.

هنگامی که زنان در سنین 50 تا 55 سالگی یائسه می‌شوند، بسیاری از آنها تغییر در سطح کلسترول خود را تجربه می‌کنند.

در یائسگی، سطح کلسترول تام و LDL تمایل به افزایش دارد و کلسترول HDL تمایل به کاهش دارد. به همین دلیل، حتی زنانی که در بیشتر عمر خود دارای کلسترول طبیعی بودند، ممکن است در مراحل بعدی زندگی خود کلسترول بالایی داشته باشند.

ارتباط چربی خون با بارداری

علاوه بر موارد بالا، بارداری می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در زنان افزایش دهد، به‌ویژه برخی از عوارض در دوران بارداری، مانند پره اکلامپسی و دیابت بارداری. بارداری همچنین می‌تواند باعث افزایش سطح کلسترول تام شود، اما سطح آن معمولاً پس از بارداری به حالت عادی بازمی‌گردد.

عوامل خطر بیماری قلبی در زنان

به‌طورکلی، خطر ابتلا به بیماری قلبی در مردان بیشتر از زنان است. بااین‌حال، عوامل متعددی می‌تواند خطر ابتلا به زنان را به‌خصوص در دوران بارداری و پس از یائسگی افزایش دهد. این شامل:

• سن بالا
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی
• سیگارکشیدن
• عدم ورزش
• اضافه‌وزن یا چاق بودن
• به‌عنوان‌مثال، یک رژیم غذایی ضعیف که سرشار از چربی‌های اشباع و ترانس است
• هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH)
• دیابت
• فشارخون شریانی
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
• فشارخون بالا در دوران بارداری (پره اکلامپسی)
• دیابت بارداری در دوران بارداری

چه مقدار کلسترول طبیعی برای زنان در نظر گرفته می‌شود؟

کلسترول بالا به معنای داشتن سطح کلسترول کل بیشتر از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dl) است. این برای مردان و زنان بالای 20 سال صدق می‌کند.

HDL

برای زنان، سطح HDL کمتر از 50 میلی‌گرم در دسی‌لیتر به‌عنوان یک عامل خطر اصلی برای بیماری قلبی در نظر گرفته می‌شود. سطح HDL بالای 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر می‌تواند خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.

LDL

اگر شما یک زن هستید، توصیه می‌شود که سعی کنید سطح LDL خود را حفظ کنید:

• اگر بیماری قلبی ندارید، کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
• کمتر از 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر اگر بیماری قلبی یا چندین عامل خطر بیماری قلبی دارید، مانند دیابت، سن بالای 55 سال، سیگارکشیدن، فشارخون بالا یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی.

هرچند وقت یکبار باید کلسترول خود را چک کنید؟

زنان بالای 20 سال باید سطح کلسترول خود را هر 5 سال یکبار بررسی کنند. زنانی که فاکتورهای خطر بیماری قلبی دارند باید آزمایشات کلسترول را بیشتر انجام دهند.

کنترل سطح کلسترول پس از یائسگی برای زنان بسیار مهم است. مؤسسه ملی قلب، ریه و خون ایالات متحده (NHLBI) غربالگری کلسترول را هر 1 تا 2 سال یکبار برای زنان 55 تا 65 ساله توصیه می‌کند. زنان مسن باید هرسال غربالگری شوند.

چگونه کلسترول و خطر بیماری قلبی را کاهش دهیم

بررسی سطح کلسترول با پزشک اولین قدم برای درک خطر ابتلا به بیماری قلبی است. راه‌های مختلفی برای کاهش کلسترول وجود دارد، از جمله داروهایی که ممکن است پزشک شما تجویز کند.

استاتین‌ها رایج‌ترین دارویی هستند که برای درمان کلسترول بالا تجویز می‌شوند. اگر استاتین‌ها مؤثر نباشند، پزشک ممکن است داروی دیگری را تجویز کند، به‌خصوص اگر فکر می‌کنید در معرض خطر حمله قلبی یا سکته هستید، یا اگر کلسترول خونی خانوادگی دارید.

رژیم غذایی و سبک زندگی نیز در کاهش سطح کلسترول بسیار مهم هستند. در اینجا چند نکته در سبک زندگی وجود دارد که به شما در کاهش یا حفظ سطح کلسترول سالم کمک می‌کند:

• وزن بدن خود را در حد تعادل حفظ کنید.
• اگر سیگاری هستید سیگار را ترک کنید.
• حداقل 30 دقیقه در روز به مدت 5 روز یا بیشتر در هفته ورزش کنید.
• از یک رژیم غذایی سالم برای قلب سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، فیبر، و چربی‌های تک غیراشباع و چند غیراشباع مانند آنهایی که در ماهی‌های چرب (سالمون، قزل‌آلا، تن) و آجیل یافت می‌شود، پیروی کنید.
• از مصرف غذاهای حاوی قند زیاد مانند شیرینی‌ها، نوشابه‌ها و آب‌میوه‌ها خودداری کنید.
• الکل را در حد اعتدال مصرف کنید.

کلام آخر

اگرچه کلسترول بالا و بیماری قلبی در زنان در مقایسه با مردان در اواخر زندگی رخ می‌دهد، بیماری قلبی همچنان علت اصلی مرگ‌ومیر زنان در ایالات متحده است.

زنان پیش از یائسگی به دلیل وجود هورمونی به نام استروژن، احتمالاً سطوح بالاتری از کلسترول HDL نسبت به مردان دارند. اما برای بسیاری از زنان، سطح کلسترول LDL بعد از یائسگی افزایش می‌یابد و سطح HDL تمایل به کاهش دارد. کلسترول بالا هیچ علائمی ندارد، بنابراین تنها راه برای اطلاع از ابتلای شما این است که به طور منظم توسط پزشک معاینه شوید، به‌خصوص پس از یائسگی. هر چه زودتر عوامل خطر بیماری قلبی مانند کلسترول بالا را درمان کنید، احتمال ابتلا به بیماری قلبی کمتر می‌شود.