گرفتگی عروق پا : علت، علائم، تشخیص و درمان آن

بیماری گرفتگی عروق پا که به آن بیماری شریان محیطی نیز گفته می‌شود یک مشکل رایج گردش خون است که در آن شریان‌های باریک جریان خون را به اندام‌های بدن کاهش می‌دهند. کسانی که به بیماری گرفتگی عروق پا (PAD) مبتلا می‌شوند، پاهای آن‌ها حتی بازوهای آن‌ها جریان خون کافی را دریافت نمی‌کنند. این وضعیت علائمی مانند پا درد هنگام راه رفتن ایجاد می‌کند.

شریان‌های پاها می‌توانند مسدود شوند، درست مانند رگ‌های قلب. وقتی این اتفاق می‌افتد، خون کمتری به پاها جریان می‌یابد. به این بیماری گرفتگی عروق پا (PAD) می‌گویند. گاهی اوقات، اگر عروق پا به شدت مسدود شده باشد، در هنگام استراحت دچار درد پا یا زخمی می‌شوید که بهبود نمی‌یابد. در صورت داشتن چنین شرایطی نیاز به روشی برای رفع انسداد دارید.

بیماری گرفتگی عروق پا چیست؟

گرفتگی عروق پا (PAD) نوعی بیماری عروق محیطی است که به باریک شدن یا مسدود شدن شریان‌ها اشاره دارد که منجر به گردش خون ضعیف در پاها و بازوها می‌شود. رگ‌های خونی به نام شریان‌ها خون اکسیژن دار پر از مواد مغذی را از تمام قسمت‌های بدن به قلب می‌برند. در صورتی که رگ‌ها باریک شوند این کار به سختی انجام می‌شود.

علت بیماری گرفتگی عروق پا چیست؟

وضعیتی به نام آترواسکلروز، که تجمع پلاک (رسوب چربی، کلسترول و کلسیم) در شریان‌ها است، معمولاً مسئول بیماری شریان محیطی است. این وضعیت می‌تواند باعث باریک شدن شریان‌ها شود که جریان خون را به پاها و گاهی اوقات بازوها کاهش می‌دهد. اگرچه این عارضه بیشتر در قلب دیده می‌شود، اما می‌تواند سایر شریان‌های اندام‌ها را نیز درگیر کند. به غیر از آترواسکلروز، عوامل دیگری بر گرفتگی عروق پا تاثیر دارند که عبارتند از؛

• التهاب عروق خونی
• آسیب به اندام
• آناتومی غیرمعمول عضلات یا رباط‌ها
• قرارگیری در معرض تشعشع

سیگار همچنین خطر ابتلا به PAD را تا 4 برابر افزایش می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که کشیدن حتی نصف پاکت سیگار در روز می‌تواند خطر ابتلا به PAD را بین 30 تا 50 درصد افزایش دهد. سیگار کشیدن می تواند PAD را بدتر کند. در واقع، از هر دو بیمار PAD که سیگار می‌کشند، یک نفر احتمالاً دچار سکته مغزی یا حمله قلبی می‌شود.

گرفتگی عروق پا چه علائمی دارد؟

برای اکثر افراد، گرفتگی عروق پا (PAD) علائمی ایجاد نمی‌کند. کسانی که دچار این بیماری می‌شوند، در حین راه رفتن احساس سنگینی، خستگی یا گرفتگی در پاهایشان می‌شوند. که تنها با توقف راه رفتن برطرف می‌شود. مصرف دارو، ترک سیگار و پیاده روی می‌تواند علائم را کاهش دهد و از بدتر شدن PAD جلوگیری کند.

سایر علائم این بیماری عبارتند از:

• بی حسی و گزگز در پاها و ساق پا
• سردی در پاها و ساق پا
• گرفتگی دردناک در یک یا هر دو عضلات باسن، ران یا ساق پا پس از انجام فعالیت‌های بدنی، مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
• درد طولانی مدت در پاها، ساق پا و انگشتان پا که خوب نمی‌شوند یا خیلی دیر التیام می‌یابند.
• تغییر رنگ پاها
• رشد آهسته ناخن‌های پا
• اختلال نعوظ در مردان
• درد یا گرفتگی در بازوها، به ویژه هنگام بافتن، نوشتن، یا انجام سایر کارهای دستی.

راه‌های ایمن و ساده برای جلوگیری از گرفتگی عروق پا

برای کنترل PAD، باید سیگار را ترک کنید و هر روز پیاده روی کنید. و همچنین باید با پزشک خود برای کنترل سایر عوامل خطر مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا همکاری کنید. مطالعات نشان می‌دهد که پیاده روی روزانه می‌تواند علائم را به خوبی آنژیوپلاستی در برخی موارد تسکین دهد. جراحی و آنژیوپلاستی خطراتی دارد و بهبودی نیاز به زمان دارد. دو تا سه هفته طول می‌کشد تا زخم جراحی بهبود یابد. خطرات عبارتند از عفونت، خونریزی از زخم، و عوارض ناشی از بیهوشی، مانند مشکلات تنفسی یا ذات‌الریه.

چه زمانی به جراحی برای درمان گرفتگی عروق پا نیاز است؟

زمانی به جراجی جهت درمان گرفتگی عروق پا نیاز است که علايم زیر را داشته باشید؛

• علائم به اندازه‌ای شدید باشد که سبک زندگی یا توانایی برای کار کردن را محدود کند.
• درمان‌های ساده‌تر، مانند ورزش و دارو، کمکی نکرده باشند.
• درد پا در هنگام استراحت، به خصوص در شب.
• زخم‌هایی روی انگشتان پا که خوب نمی‌شوند.
• انگشتی که آبی یا سیاه به نظر می‌رسد درد دارد.

چگونه می‌توان از گرفتگی عروق پا جلوگیری کرد؟

انجام مراحلی که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن PAD کمک کند. آن‌ها همچنین می‌توانند خطر حمله قلبی یا سکته را کاهش دهند. این مراحل عبارتند از؛

سیگار نکشیدن

کشیدن حتی یک یا دو نخ سیگار در روز می‌تواند از اثربخشی درمان PAD جلوگیری کند. اگر سیگار می‌کشید، با پزشک خود در مورد درمان جایگزین نیکوتین و برنامه‌های ترک سیگار صحبت کنید. داروی ضد افسردگی بوپروپیون (زیبان و ژنریک) می‌تواند به افراد در ترک سیگار کمک کند. داروی وارنیکلین Champix)) نیز زمانی که با برنامه ترک سیگار ترکیب شود، به خوبی عمل می‌کند.

به طور منظم پیاده روی کنید

پیاده ‌روی و به دنبال آن دوره‌های استراحت می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. سعی کنید مسافتی را که می‌توانید راه بروید افزایش می‌دهد.

غذاهای سالم بخورید

کلسترول و چربی اضافی می‌تواند باعث انسداد شریان‌ها شود. از مصرف چربی‌های اشباع شده، چربی ترانس و کلسترول اجتناب کنید. مصرف غذاهای حاوی شکر مانند دسرها و نوشابه‌ها را محدود کنید. سبزیجات، میوه‌ها، لبنیات کم چرب و غلات کامل بخورید.

داروهای خود را مصرف کنید

 برای جلوگیری از لخته شدن خون باید آسپرین و یا کلوپیدوگرل (پلاویکس و ژنریک) مصرف کنید. همچنین برای سایر عوامل خطر مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا یا دیابت به دارو خواهید داشت.

مراقب پاهای خود باشید

کفش راحتی بپوشید که ساییده نشود. روزانه پاهای خود را با آب گرم و صابون ملایم بشویید و از کرم مرطوب کننده روی پاهای خود استفاده کنید. بریدگی، زخم، تاول یا آسیب‌های دیگر را بررسی کنید. در صورت مشاهده مشکل به پزشک مراجعه کنید. اگر دیابت دارید، واجب است که بیشتر مراقب پاهای خود باشید.

گرفتگی عروق پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ابتدا پزشک علائم PAD مانند فشار خون بالا، نبض ضعیف و تنگی عروق را بررسی می‌کند. سپس پزشک آزمایشات خون را برای بررسی علائم دیابت و اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید تجویز می‌کند. همچنین  پزشک با استفاده از آزمایش تصویربرداری اشعه ایکس، رگ‌های خونی بدن را مشاهده می‌کند تا رگ‌های خونی باریک، مسدود، بزرگ شده یا بدشکل را در قسمت‌های مختلف بدن مانند مغز، قلب و اندام‌ها بررسی کند.

گرفتگی عروق پا چگونه درمان می‌شود؟

برای درمان گرفتگی عروق پادکلسترول و فشار خون خود را کاهش دهید. اگر دیابت دارید سطح قند خون را کنترل کنید. از طریق ورزش منظم و رژیم غذایی سالم یک سبک زندگی سالم داشته باشید. از سیگار کشیدن خودداری کنید یا آن را ترک کنید. همچنین درمان‌های پزشکی وجود دارد که می‌تواند از لخته شدن خون و بازگرداندن جریان خون موثر باشد. مصرف داروی عروقی برای تسکین علائم لنگش، افزایش جریان خون یا جلوگیری از لخته شدن خون.