چربی خون بالای 400 به چه معناست؟

تری گلیسیریدها چربی‌هایی هستند که در خون یافت می‌شوند. سلول‌هایی که بافت چربی را تشکیل می‌دهند در داخل بدن به‌عنوان ذخیره انرژی انباشته می‌شوند. هنگامی که مقادیر بیش از حد چربی و قند مصرف شود، تری گلیسیرید نیز بالاتر خواهد بود. سطوح بالای تری گلیسیرید در خون یک عامل خطر مهم برای بیماری‌های قلبی عروقی است: آنها در واقع می‌توانند به شروع آترواسکلروز، حمله قلبی و سکته کمک کنند.

تری گلیسیرید بالا چیست؟

تری گلیسیرید بالا اصطلاحی است که به طور رایج، وضعیت پزشکی معروف به هیپرتری گلیسیریدمی را نشان می‌دهد که غلظت بالای تری گلیسیرید در خون است. هر زمان که آزمایش خون مقادیر تری گلیسیرید را بالاتر از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر نشان داد، از تری گلیسیرید بالا یا هیپرتری گلیسیریدمی صحبت می‌کنیم .

مقادیر تری گلیسیرید

برای اطلاع از سطح تری گلیسیرید در گردش (تری گلیسیریدمی) کافی است آزمایش خون انجام شود. برای اینکه مقدار تری گلیسیریدمی قابل‌اطمینانی داشته باشید، توصیه می‌شود 12 ساعت قبل از جمع‌آوری یعنی انجام آزمایش ناشتا باشید و شب قبل یک وعده غذایی سبک مصرف کنید. تری گلیسیریدمی به‌طورکلی در افراد سالم بین 50 تا 150 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (میلی‌گرم در دسی‌لیتر) است. مقدار “بهینه” زیر 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر آن؛

• تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی‌گرم در دسی‌لیتر “طبیعی” در نظر گرفته می‌شود.
• تری گلیسیرید بین 150 تا 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر “مرز” در نظر گرفته می‌شود.
• بین 200 تا 400 میلی‌گرم در دسی‌لیتر “بالا” در نظر گرفته می‌شود.
• بیش از 400 میلی‌گرم در دسی‌لیتر “بسیار زیاد” در نظر گرفته می‌شود.

برای ارزیابی کامل‌تر خطر قلبی عروقی یک فرد، تعیین سطح تری گلیسیرید با کلسترول تام و بخش‌های آن (کلسترول HDL و کلسترول LDL که به ترتیب به‌عنوان کلسترول “خوب” و “بد” شناخته می‌شوند) ترکیب می‌شود.

تفاوت بین تری گلیسیرید و کلسترول

تری گلیسیرید و کلسترول انواع مختلفی از لیپیدها هستند که در خون گردش می‌کنند:

تری گلیسیرید کالری‌های مصرف نشده را ذخیره می‌کند و انرژی بدن را تأمین می‌کند. درحالی‌که از کلسترول برای ساخت سلول‌ها و برخی از انواع هورمون‌ها استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که پس از یک وعده غذایی، غلظت تری گلیسیرید در خون می‌تواند به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد، درحالی‌که سطح کلسترول در کوتاه‌مدت کمتر تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. ازآنجایی‌که تری گلیسیرید و کلسترول در خون حل نمی‌شوند، با کمک پروتئین‌های خاص در بدن گردش می‌کنند.

تری گلیسیرید بالا (هیپرتری گلیسیریدمی)

اصطلاح هیپرتری گلیسیریدمی به وضعیتی اشاره می‌کند که در آن بیمار دارای مقدار بیش از حد تری گلیسیرید در خون است، وضعیتی که با خطر سخت شدن و ضخیم شدن دیواره‌های شریان (آترواسکلروز)، یک عامل خطر مهم برای ایجاد سکته مغزی، حمله قلبی همراه است. افزایش مقادیر متأسفانه کاملاً بدون علامت است، به این معنی که تا زمانی که آزمایش خون انجام نشود، بیمار نمی‌تواند متوجه شود که مقادیر چربی‌خون بسیار زیاد است (زانتوما به‌ندرت رخ می‌دهد، یعنی رنگ پوست مایل به زرد) هرچند بسیار بالا باشد. مقادیر (بالاتر از 1000 میلی‌گرم در دسی‌لیتر) می‌تواند باعث ایجاد پانکراتیت حاد شود. شایع‌ترین علل هیپرتری گلیسیریدمی رژیم غذایی پرکالری است، به‌خصوص اگر این رژیم بیش از حد غنی از کربوهیدرات‌ها و یا چربی‌ها باشد (پروتئین‌ها معمولاً تأثیر قابل‌توجهی ندارند).

خطر ابتلا نیز در موارد زیر افزایش می‌یابد؛

• چاقی
• مقاومت به انسولین
• دیابت
• مصرف زیاد الکل
• نارسایی کلیه
• استعداد ژنتیکی (در برخی بیماران تولید درون‌زا و بدون علت قابل‌شناسایی است، به‌عنوان‌مثال ایدیوپاتیک)
• برخی داروها (ایزوترتینوئین، استروژن، هیدروکلروتیازید، بتابلوکرها و …)
• آپنه انسدادی خواب (منبع)
• کم‌کاری تیروئید
• لوپوس

داروهای زیر نیز بر تری گلیسیرید تأثیر می‌گذارند؛

• استروئیدها (کورتیکوئیدها)
• مسدودکننده‌های گیرنده بتا
• دیورتیک‌ها
• استروژن‌ها
• استروئیدهای آنابولیک
• مهارکننده‌های پروتئاز
• بایندر اسید صفراوی
• داروهای روان‌گردان مانند کلوزاپین، داروهای اعصاب غیرمعمول یا داروهای ضدافسردگی

هنگامی که با فشارخون بالا، چاقی و هایپرگلیسمی همراه باشد، سندرم متابولیک تشخیص داده می‌شود، وضعیتی که نشان‌دهنده یک عامل خطر جدی قلبی عروقی است.

درمان‌های دارویی

اگر رعایت یک سبک زندگی سالم برای کنترل سطح تری گلیسیرید کافی نباشد، پزشک ممکن است استفاده از موارد زیر را توصیه کند:

استاتین‌ها

 اگر کلسترول «خوب» (HDL) شما پایین، کلسترول «بد» (LDL) بالا باشد یا سابقه حوادث عروقی یا دیابت وجود داشته باشد، پزشک ممکن است این داروهای کلسترول را تجویز کند. استاتین‌ها به‌عنوان‌مثال آتورواستاتین (Lipitor) و سیمواستاتین (Zocor) هستند. درد عضلانی یک عارضه جانبی احتمالی است.

روغن ماهی

روغن ماهی یا مکمل‌های غذایی امگا 3 می‌تواند به کاهش تری گلیسیرید کمک کند. بااین‌حال، دوزهای بالا موردنیاز است، بنابراین این گزینه معمولاً برای افرادی با سطح تری گلیسیرید بالای 500 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. جدیدترین شواهد همچنین نشان داده است که مصرف از طریق رژیم غذایی می‌تواند عواملی مانند خطر مرگ ناشی از حوادث قلبی عروقی را بهبود بخشد، بر خلاف مصرف از طریق داروها و مکمل‌ها که مزایای مشابه را تضمین نمی‌کند.

فیبرات‌ها

همچنین فیبرات‌ها مانند فنوفیبرات (TriCor، Fenoglide، …) و جمفیبروزیل (Lopid) می‌توانند سطح تری گلیسیرید را کاهش دهند. به نظر می‌رسد فیبرات‌ها در افراد با مقادیر تری گلیسیرید بالای 500 میلی‌گرم در دسی‌لیتر مؤثرتر هستند. فیبرات ها می‌توانند خطر عوارض جانبی را در صورت مصرف همزمان با استاتین‌ها افزایش دهند.

اگر پزشک داروهایی برای کاهش تری گلیسیرید تجویز کرد، آنها را طبق دستور مصرف کنید. با این حال، اهمیت انتخاب یک سبک زندگی سالم را که برای هر بیمار با ارزش های بالا ضروری است، به خاطر بسپارید. داروها می‌توانند کمک کنند، اما کفایت سبک زندگی برای کاهش سطح تری گلیسیرید و به‌طورکلی خطر قلبی عروقی ضروری است.

نکاتی برای کاهش چربی خون بالا

عملی کردن توصیه‌ها چندان دشوار نیست. زیرا تقریباً همان قوانینی در اینجا اعمال می‌شود که افراد دارای متابولیسم سالم نیز باید رعایت کنند:

ابتدا وزن بدن خود را کاهش دهید. رژیم غذایی پر فیبر و کم‌چربی به بهبود سطح چربی خون کمک می‌کند. به چربی‌های گیاهی باکیفیت بالا مانند روغن‌های گیاهی (مانند روغن کلزا، زیتون و آفتاب‌گردان) و مارگارین ساخته شده از چربی‌های غیر هیدروژنه ترجیح دهید. آنها سرشار از اسیدهای چرب تک و چند غیراشباع هستند که تأثیر مثبتی بر چربی خون دارند.

 اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی‌های دریایی برای عملکرد طبیعی قلب مهم هستند؛ بنابراین، یک یا دو بار در هفته از ماهی مانند ماهی آزاد، ماهی‌تن یا ماهی خال‌مخالی لذت ببرید. برای تأمین فیبر مناسب، روزانه سبزیجات تازه، سالاد و میوه بخورید. ورزش منظم از اقدامات مرتبط با رژیم حمایت می‌کند. در مورد افزایش سطح تری گلیسیرید، همچنین توصیه می‌شود از الکل خودداری کنید و فقط مقادیر کمی شکر، فروکتوز و محصولات ساخته شده از آنها مصرف کنید. اگر تغییر سبک زندگی به‌تنهایی کافی نباشد، درمان دارویی اضافی می‌تواند مفید باشد.