شماره تماس رزرو نوبت
فیبریلاسیون دهلیزی ریتم نامنظم قلبی می باشد که از دهلیزها آغاز خواهد شد. به این صورت که به جای گره سینوسی، دهلیزی، کانون های متعددی در قسمت های دهلیز به طور همزمان شروع به تولید تکانه الکتریکی کرده و باعث ایجاد ریتم نامنظم و بسیار سریع در انقباض دهلیزها خواهد شد. این سرعت و بی نظمی ریتم موجب می شود که دهلیزها نتوانند خوت را به طور طبیعی وارد بطن ها کنند. تکانه‌های الکتریکی نامنظم و نابجا قادرند 300 تا 600 ضربان در دهلیزها ایجاد کنند.
آنچه در این مقاله می خوانید :
فیبریلاسیون دهلیزی یا ضربان نامنظم قلب که عموما سریع است می تواند موجب افزایش خطر سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر عوارض مربوط به قلب شود. در طول فیبریلاسیون دهلیزی، دو حفره فوقانی قلب (دهلیز) ضربان نامنظم ، خارج از هماهنگی با دو حفره پایینی (بطن) قلب دارند. علائم فیبریلاسیون دهلیزی عموما شامل تپش قلب، تنگی نفس و ضعف می باشد.
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است گاهی اتفاق بیفتد ، و یا این امکان وجود دارد که به فیبریلاسیون دهلیزی توسعه یافته که برطرف نمی شود و به درمان نیاز داشته باشد مبتلا باشید. اگر چه فیبریلاسیون دهلیزی به خودی خود تهدید کننده برای زندگی نمی باشد، این وضعیت پزشکی جدی می باشد که گاهی ممکن است نیاز به درمان اورژانسی داشته باشد و ممکن است باعث ایجاد عوارضی شود. فیبریلاسیون دهلیزی می تواند باعث لخته شدن خون در قلب شود که ممکن است در اندام های دیگر برسد و موجب انسداد جریان خون یا ایسکمی شود. درمان برای فیبریلاسیون دهلیزی می تواند شامل داروها و کارهای دیگر برای تغییر در سیستم الکتریکی قلب خواهد بود.
وظیفه قلب، پمپاژ خون به اعضای بدن می باشد. هر ضربان قلب، ابتدا دو حفره بالایی آن یعنی دهلیز و سپس دو حفره‌ی پایینی یعنی بطن دچار انقباض می شود. در صورتی که این فرایند با زمانبندی درست انجام بگیرد، عملکرد پمپ قلب، طبیعی خواهد بود. زمانبندی توسط شبکه الکتریکی قلب کترل می شود. تکانه الکتریکی از گره سینوسی دهلیزی که در دهلیز راست قرار دارد آغاز خواهد شد. به صورت طبیعی این گره تعداد این تکانه ها را بر حسب فعالیت فیزیکی فرد کنترل می‌کند. به عنوان مثال گره سینوسی دهلیزی تعداد تکانه های الکتریکی را در زمان ورزش کردن افزایش و در زمان خواب کاهش می‌دهد. تکانه الکتریکی در گره سینوسی دهلیزی ایجاد می شود و در هر دو دهلیز انتشار می یابد و موجب انقباض آنها خواهد شد. در نتیجه خون از داخل دهلیزها به داخل بطن ها پمپاژ خواهد شد. این جریان الکتریکی سپس وارد گره دهلیزی، بطنی شده که در دیواره بین دو بطن قرار دارد. این گره، جایی است که اجازه خواهد داد، جریان الکتریکی از دهلیز ها به بطن ها انتقال یابد. این جریان از دیواره بطن ها عبور کرده و آنها را منقبض می‌کند و نهایتا موجب پمپاژ خون به داخل رگ‌ها و سیستم گردش خون می شود. بطن راست خون را به ریه‌ها و بطن چپ آن را به سایر نقاط بدن می‌فرستد. هنگامی که فعالیت الکتریکی قلب توسط گره سینوسی دهلیزی هدایت شود به آن ریتم طبیعی سینوسی گفته می شود. در این حالت قلب شما در زمان استراحت تعداد 60 تا 100 ضربان تولید می کند.
در برخی از افراد فیبریلاسیون دهلیزی بدون علائم می باشد، به طوری که ممکن است فرد از وضعیت خود آگاهی نداشته باشد تا زمانی که در طی معاینه ای فیزیکی مشخص شود. افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است علائم و نشانه هایی زیر را تجربه کنند.
ممکن است گاهی فیبریلاسیون دهلیزی اتفاق بیفتد : این حالت فیبریلاسیون حمله ای دهلیزی نیز معروف است. ممکن است علائم آن گهگاهی رخ بدهد ، برای چند دقیقه تا چند ساعت و خود به خود متوقف شود .
ممکن است فیبریلاسیون دهلیزی مداوم باشد : در این حالت ریتم قلب شما به حالت عادی خود برنمی گردد. در صورتی که به فیبریلاسیون دهلیزی مداوم مبتلا هستید، به درمان هایی مانند شوک الکتریکی یا داروها درمانی برای بازگرداندن ریتم قلب به حالت عادی نیاز پیدا خواهد شد.
اگر فیبریلاسیون بصورت مداوم برای مدت زمان طولانی باشد : این حالتی است که فیبریلاسیون دهلیزی پیوسته است و بیش از ۱۲ ماه طول می کشد.
اگر فیبریلاسیون دائم باشد : در این حالت ریتم غیر طبیعی قلب را نمی توان اصلاح کرد . اگر در حال تجربه فیبریلاسیون دهلیزی به طور دائمی هستید، به دارو درمانی برای کنترل ضربان قلب خود نیاز پیدا خواهید کرد.
سکته مغزی : ریتم نامنظم ممکن است به علت ریزش خون به حفره بالایی قلب یعنی دهلیز و موجب شکل گیری لخته شود . در صورت خروج لخته خون از قلب و حرکت آن به سمت مغز ممکن است که جریان خون مسدود و موجب سکته مغزی شود .خطر ابتلا به این عارضه یعنی سکته مغزی در فیبریلاسیون دهلیزی به سن ، ابتلا به فشار خون بالا، دیابت، سابقه نارسایی قلبی یا سکته مغزی قبلی، و غیره بستگی دارد . برخی داروها، مانند رقیق کننده خون، تا حد زیادی می تواند خطر سکته مغزی یا آسیب به اندام های دیگر که ناشی از لخته شدن خون است را کاهش دهد.
نارسایی قلبی: در صورت عدم کنترل فیبریلاسیون دهلیزی قلب ضعیف و منجر به نارسایی قلبی خواهد شود، شرایطی است که در آن قلب شما نمی تواند خون کافی را برای رفع نیازهای بدن تامین کند.
عامل قطعی و مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است بر اثر مصرف بیش از حد الکل یا کافئین، استرس، برخی داروها، عدم تعادل الکترولیتی یا متابولیک، عفونت های شدید یا عوامل ژنتیکی ایجاد شود. خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن (به خصوص بالای 60 سال) بیشتر می‌شود. همچنین ممکن است عوامل زیر بر آن تاثیر بگذارند:
دلایلی که شیوع کمتری دارند شامل:
الکتروکاردیوگرام : فعالیت الکتریکی قلب و عبور جریان الکتریکی از دیواره‌ی قلب را ثبت می‌کند.
هولترمانتیتورینگ : دستگاه خارجی کوچکی است که برای مدت محدودی به وسیله الکترودها به قفسه‌ی سینه بیمار متصل خواهد شد. الکترودها توسط سیم به مانیتور وصل و بطور مداوم فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کنند و در مانیتور ذخیره می‌کنند. پس از پایان زمان تست، اطلاعات موجود در مانیتور با کمک کامپیوتر تحلیل شده و ریتم قلب، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
مانیتور سیار ثبت کننده اتفاق : این دستگاه برای بیمارانی طراحی شده که با فواصل بیشتری دچار علائم فیبریلاسیون می‌شوند. در این روش الکترودها به مدت یک ماه به سینه بیمار متصل و اطلاعات الکتریکی را به مانیتور انتقال می دهد. با این تفاوت که ثبت فعالیت الکتریکی به واسطه فشردن دکمه توسط بیمار و فقط درهنگام بروزعلائم انجام میگیرد. سپس بیمار اطلاعات ثبت شده در این چند ثانیه را به وسیله تلفن به پزشک خود می‌رساند تا مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. این دستگاه برای مشخص کردن ریتمی که مسئول ایجاد علائم در بیمار است بسیار سودمند است.
مانیتور تلفنی : با قرار دادن مانیتور کوچک روی قفسه‌ی سینه‌ی، دستگاه فعال می‌شود و یک نوار از فعالیت الکتریکی قلب، از طریق تلفن برای پزشک ارسال می‌شود. این دستگاه به پزشک در تشخیص اینکه فرد ریتم نامنظم قلبی دارند یا خیر مناسب است.
کنترل فیبریلاسیون دهلیزی با تغییر در شیوه زندگی که به بهبود سلامت کلی قلب شما، مخصوصا برای جلوگیری و یا درمان بیماری هایی مانند فشار خون بالا و بیماری های قلبی کمک می کند. تغییر در شیوه زندگی شامل موارد زیر می شود:
غذاهای سالم برای سلامت قلب مصرف کنید: یک رژیم غذایی سالم و مناسب شامل حذف چربی ها جامد و نمک و شامل مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار می باشد.
بصورت منظم ورزش کنید: بصورت روزانه ورزش کنید و فعالیتهای بدنی خود را افزایش دهید .
عدم استعمال دخانیات: در صورتی که سیگار می کشید بهتر است با پزشک درباره راه های ترک آن صحبت کنید.
وزن سالم خود را حفظ کنید: داشتن اضافه وزن و چاقی خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش خواهد داد.
فشار خون و کلسترول خود را کنترل کنید: تغییر در شیوه زندگی و مصرف دارو می توانند برای اصلاح فشار خون بالا (هایپرتانسیون) و کلسترول بالا تجویز شوند .
برنامه مراقبت خودی را مو به مو اجرا کنید: داروهای خود را دستور پزشک مصرف کنید و به طور منظم با پزشک خود ملاقات کنید. در صورت داشتن هر گونه علائمی آن را با پزشک خود مطرح کنید.
در صورتی که تغییر در شیوه زندگی و دارو درمانی موثر نبود درمان های تهاجمی برای برگرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده خواهد شد.
کاردیوورژن الکتریکی : این روش به این صورت است که یک بیهوشی خفیف گذرا بیمار به خواب رفته و شوک الکتریکی با استفاده از صفحاتی بر روی سینه قرار می گیرند به بیمار وارد می شود که موجب می شود قلب به حالت سینوسی خود بازگردد. این روش مانند ریست کردن قلب است.
ابلیشن ورید ریوی : تکانه های فیبریلاسیون معمولا از ورید ریوی و محل اتصال آن به دهلیز چپ آغاز خواهد شد، در این روش با استفاده از اعمال انرژی، این محل از مدار الکتریکی خارج می‌شود.
ابلیشن گره دهلیزی، بطنی : این روش به این صورت است که کاتتر از طریق ورید به قلب فرستاده شده و انرژی حاصل از رادیوفرکانس برای آسیب به گره سینوسی، دهلیزی استفاده خواهد شد. در این فرآیند تکانه های الکتریکی ایجاد شده از دهلیز به بطن منتقل نمی شود. این نتیجه دائمی بوده ولی بیمار به دستگاه ضربان ساز نیز احتیاج پیدا خواهد کرد. در این روش علائم کاهش خواهد یافت. اما برای جلوگیری از لخته خون به داروهای ضد انعقاد نیاز پبدا خواهد کرد.
دستگاه های ضربان ساز : دستگاهی است که تکانه های الکتریکی کوچکی به قلب ارسال می‌کند تا ریتم طبیعی حفظ شود. این دستگاه بیشتر برای بیمارانی استفاده می شود که فیبریلاسیون دهلیزی با تعداد ضربان پایین دارند.
گوشک دهلیز چپ : گوشک دهلیز، زائده کوچکی در عضله دهلیز چپ است که عملکرد آن مشخص نیست. به هنگام فیبریلاسیون دهلیزی جریان الکتریکی به صورت طبیعی و منظم در قلب انتشار نمی یابد. گوشک مانند محفظه کوچکی است، خون درون آن باقی مانده و می تواند باعث ایجاد لخته شود. اگر این لخته‌ها از قلب خارج شوند می‌توانند باعث سکته مغزی شوند. بیمارانی که مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هستند 5 تا 7 برابر خطر بالاتری از ابتلا به سکته‌ی مغزی دارند.
با استفاده از این روش (بستن گوشک دهلیز چپ) می‌توان ریسک تشکیل لخته را کاهش داده و حتی مصرف داروهای ضد لخته را محدود یا قطع کرد.
در صورتی که راه های ذکر شده موثر واقع نشد درمان جراحی پیشنهاد می شود. شرایطی که درمان جراحی پیشنهاد می شود شامل بیماری که پس از دریافت بالاترین سطح درمان دارویی هنوز دچار فیبریلاسیون هستند، موفق نبودن درمان ابلیشن، وجود لخته‌های بزرگ در دهلیز چپ، وجود دلیل همزمان دیگری برای جراحی قلب می باشد.
روش م‍ِیزدر : در این روش، برش‌های کوچکی بر روی دیواره دهلیز چپ داده می‌شود تا از منتشر شدن تکانه های الکتریکی نابه‌جا و رسیدن آنها به گره سینوسی،دهلیزی جلوگیری کند و در نتیجه فیبریلاسیون کنترل شود.
خارج کردن گوشک دهلیز چپ : در این جراحی گوشک دهلیز چپ خارج شده و محل آن توسط بخیه مخصوصی بسته خواهد شد. ممکن است با قراردادن وسیله ای، از جریان یافتن خون بین گوشک و دهلیز چپ جلوگیری شود.
برای پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی تغییر در شیوه زندگی قلب سالم به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی کمک خواهد کرد:
در صورت داشتن علائم فیبریلاسیون دهلیزی به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. پزشک یک تست نوار قلبی برای تعیین اینکه آیا شما علائم فیبریلاسیون دهلیزی دارید یا اختلال ریتم قلبی آریتمی تجویز می کند.
در صورتی که در قسمت قفسه سینه درد احساس می کنید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. درد قفسه سینه می تواند نشانه ای از این باشد که دچار حمله قلبی شده اید.
دکتر محمد تقی پور در زمینه های آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی و استنتینگ عروق قلب و عروق محیطی و کاروتید، اکوکاردیوگرافی و نوار قلب و درمان سایر مشکلات قلبی آماده خدمت رسانی به بیماران گرامی می باشد.
دیدگاه کاربران
0 دیدگاه