تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام: راهنمای جامع و کامل آزمایش!

تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام روشی است که برای تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی استفاده می‌شود. الکتروکاردیوگرافی یا به‌عبارت‌دیگر دستگاه EKG برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی استفاده می‌شود. اگر با مشکلات قلبی یا ناراحتی‌های قفسه سینه به پزشک مراجعه کنید، اولین اقدامی که انجام خواهد داد، انجام تست نوار قلب است. در این بخش درمورد نوار قلبو تمام جزئیات آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

تست نوار قلب چیست؟

تست نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (به انگلیسی : ECG) تستی است که فعالیت الکتریکی قلب شما را می‌سنجد، در این تست نموداری از  فعالیت‌های قلب گرفته می‌شود که بسیار ساده و بدون درد است. هر ضربان قلب توسط یک سیگنال الکتریکی تحریک شده و از بالای قلب شروع شده و به سمت پایین قلب شما می‌رود. امواج الکتریکی قلب با استفاده از دستگاه الکتروکاردیوگراف بر روی کاغذ شطرنجی که متشکل از مربع‌های ریز و درشت است رسم می‌کند.

سیگنال‌ها توسط الکترودهایی که بر روی قفسه سینه و اندام‌های دیگر وصل شده است ثبت می‌شود. تست نوار قلب جز بی‌خطرترین و ساده‌ترین اقداماتی است که می‌تواند اطلاعاتی را درباره قلب و فشارخون به متخصص قلب و عروق بدهد. نوار قلب نوعی اقدامی روتین و اولیه برای بررسی دردهای قلب و سکته‌های قلبی که افرادی که مشکوک به آنژین صدری، سکته قلبی و مشکلات حاد قلبی هستند توصیه می‌گردد.

تفاوت ECG و EKG چیست‌؟

ECG مخفف الکتروکاردیوگرام است که در زباد آلمانی کمی تفاوت دارد و به صورت EKG نوشته می‌شود اما اساس هر دو یک چیز است و برای نوار قلب به کار برده می‌شود.

چه کسانی به تست نوار قلب نیاز دارند؟

وجود هر گونه مشکلی در قلب بر روی فعالیت‌های الکتریکی قلب تأثیر می‌گذارند. الکتروکاردیوگرام یا EKG به متخصص قلب و عروق کمک می‌کند که علت علائم و روش درمانی مناسب را مشخص می‌کند. علائمی که سبب می‌شود فرد الکتروکاردیوگرام انجام دهد عبارت‌اند از:

• درد قفسه سینه
• تنفس دشوار
• احساس خستگی یا ضعف
• احساس ضربان، تند زدن، یا لرزش قلب
• احساس نامنظم بودن ضربان قلب
• شنیدن صداهای غیرمعمول هنگامی که پزشک به قلب شما گوش می‌دهد

در صورتی که بالای 50 سال هستید یا دارای سابقه خانوادگی بیماری قلبی هستید نیز، پزشکان علائم زودرس بیماری قلبی EKG را توصیه می‌کنند.

نوار قلب چه کاربردی دارد؟

از نوار قلب برای تشخیص بیماری های زیر استفاده می‌شود :

• بیماری عروق کرونر
• وجود مشکلاتی در دریچه های قلب
• حمله قلبی و داشتن سابقه حمله قلبی
• ضعف، خستگی یا کاهش توانایی ورزش کردن
• تشخیص صداهای غیر معمول قلب در معاینه

دلایل استفاده از نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام

• تشخیص بیماری‌های عمومی که به نحوی بر قلب اثر می‌گذارد
• تشخیص وسعت محل و میزان پیشرفتانفارکتوس میوکارد
• تشخیص انواع اختلالات ریتم قلبی
• تشخیص هیپرتروفیدهلیزی و بطنی
• تشخیص پریکاردیت
• تشخیص آمبولی حاد ریوی
• تعیین اثر داروهاي قلبی به خصوص دیژیتالو کینیدین
• بررسی اختلالات الکترولیتی به خصوص تغییرات پتاسیم- کلسیم روي فعالیت قلب
• ارزیابی حملات سنکوپ 
• ارزیابی دردی که در بالاتر از ناف قرار دارد
• ارزیابی قبل از عمل جراحی
• ارزیابی افزایش فشار خون یا بزرگ شدن قلب
• ارزیابی عملکرد ضربان ساز مصنوعی
• تعیین جهت قرار گرفتن قلب از نظر تشریحی

تست نوار قلب چگونه انجام می‌شود؟

EKG یا الکتروکاردیوگرام روشی سریع، بدون درد و بدون خطر است. بعد از پوشیدن گان تکنسین 12 الی 15 الکترود نرم را با ژل به سینه، دست ها و پاهای شما متصل می کند. برای اینکه الکترود ها به خوبی به سطح پوست شما بچسبند ممکن است نیاز باشد که نواحی کوچکی را بتراشید. اندازه هر الکترود به اندازه یک سکه کوچک است و این الکترودها به سیم های الکتریکی متصل می شوند و این سیم ها به دستگاه EKG وصل می شوند. در طول زمان آزمایش که دستگاه الکتریکی، فعالیت های قلب شما را ثبت می کند و اطلاعات بر روی یک نمودار کشیده می شود. در حین نوار قلب باید روی تخت دراز بکشید و به طور طبیعی نفس بکشید و در حین انجام تست نیز نباید صحبت کنید. بعد از عمل، الکترودها برداشته و دور ریخته می‌شوند. تمام این فرآیند حدودا 10 دقیقه زمان می‌برد.

دستگاه الکتروکاردیوگرام چگونه کار می‌کند؟

هر ضربان قلب با یک ضربان قلب الکتریکی ایجاد خواهد شد که از سلول های خاص در سمت راست قلب نیرو می گیرد که همان سلول های ضربان ساز هستند. الکتروکاردیوگرام قادر است که زمان و میزان قدرت اسن سیگنال ها را ثبت کند.
فعالیت الکتریکی مانند امواج بر روی نمودار ثبت می شود. نوار قلب می تواند ریتم قلب غیرطبیعی را در صورت تکرار در زمان آزمایش ثبت کند.

 انواع تست نوار قلب

نوار قلب انوا مختلفی دارد که عبارت‌اند از:

تست ورزش یا استرس

برخی از مشکلات قلبی در حین ورزش خود را نشان می دهند. در این تست EKG  بهنگام ورزش ثبت می‌شود. برای انجام این تست فرد بر روی تردمیل یا دوچرخه ثابت انجام می شود.

پایش با هولتر

پایش با هولتر یا پایش سرپایی ECG یا EKG ، فعالیت قلب شما را طی 24 تا 48 ساعت ثبت می‌کند، این کار به پزشک کمک کند که دلیل علائم شما مشخص شود. الکترودهایی که به قفسه سینه شما متصل هستند اطلاعات شما را در یک مانیتور قابل حمل که با باتری کار می‌کند و می‌توانید آن را در جیب، روی کمربند یا روی تسمه شانه‌ای تان حمل کنید، ضبط می‌کنند.

ثبت کننده رویدادها

در صورتی که علائم به صورت مکرر اتفاق نمی‌افتند این امکان وجود دارد که به ثبت کننده رویداد نیاز داشته باشند. این دستگاه شبیه به هولتر است، ولی فعالیت الکتریکی قلب شما را فقط در زمان بروز علائم ثبت می‌کند. برخی از این دستگاه‌ های ثبت کننده رویداد وقتی که علائم را شناسایی می کنند به طور خودکار فعال می‌شوند. برخی از دستگاه‌های ثبت کننده رویداد برای ثبت علائم، نیاز دارند که دکمه ‌ای را فشار دهید. شما می‌توانید این اطلاعات را مستقیماً از طریق خط تلفن برای پزشک خود ارسال کنید.

آیا تست نوار قلب خطر دارد؟

 ممکن است در جایی که الکترودها قرار دارند، بثورات پوستی ایجاد شود، اما این بثورات معمولاً بدون نیاز به درمان از بین خواهند رفت.
افرادی که تست استرس را انجام می دهند، ممکن است در معرض حمله قلبی قرار بگیرند، اما این اتفاق مربوط به انجام ورزش است نه تست EKG.
EKG فعالیت های الکتریکی قلب شما را ثبت می کند، هیچ الکتریسیته ای ساطع نمی کند و روشی کاملا ایمن است.

قبل از گرفتن نوار قلب

برای گرفتن نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام نیاز به آماده سازی خاصی نمی باشد. البته هر دارو و مکمل که مصرف می کنید را باید با پزشک خود در میان بگذارید. زیرا ممکن است برخی از این داروها  بر روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارند.
همچنین بیمار باید دور از استرس تست نوار قلب را انجام دهد و قبل از مراجعه وعده غذای سنگین میل نکرده باشد.
قبل از انجام تست باید از نوشیدن آب سرد یا ورزش کردن خودداری کنید. زیرا آب سرد می تواند موجب تغییر الگوهای الکتریکی آزمایش شود. ورزش کردن نیز می تواند ضربان قلب شما را افزایش دهد و بر روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارد.
در آقایان تراشیدن موهای سینه ضروری است.

بعد از گرفتن نوار قلب

بعد از گرفتن الکتروکاردیوگرام می توانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید و پزشک امواج ثبت شده در آزمون را بررسی می کند. در صورتی که الکتروکاردیوگرام نتایجی طبیعی داشته باشد احتمالا نیازی به آزمایش دیگری نخواهد بود. در صورتی که نتایج نشان دهنده اختلال در قلب شما باشد، این امکان وجود دارد که شما نیاز به آزمایش های بیشتر دااشته باشید.

تفسیر تست نوار قلب

از آنجایی که نوار قلب تصویری از امواج قلب است به یک پزشک و درموارد حساس به یک متخصص قلب و عروق نیاز است تا بتوان به درستی آن را تفسیر کرد. به طور کلی مقادیر و عناوینی روی نوار قلب یادداشت می‌شود که درساده‌ترین حالت و بر اساس آنها، نوار قلب را می‌توان به دسته‌های نرما، غیر طبیعی و خطرناک تقسیم کرد. 

نوار قلب طبیعی و نرمال 

نتایج طبیعی نوار قلب شامل موارد زیر است:

• ضربان قلب : 60 الی 100 بار در دقیقه
• ریتم تپش قلب : بصورت مداوم و منظم

در این صورت احتمال بیماری قلبی وجود ندارد و شرایط قلبی بیمار مسائد است.

نوار قلب غیر طبیعی 

نوار قلب غیرطبیعی یا آنرمال زمانی است که در نورا قلب، امواج دچار بی‌نظمی باشند و یا هر موج با موج دیگر تفاوت داشته باشد. در چنین حالتی ممکن است ضربان قلب و حتی ریتم تپش قلب نیز متغیر باشد. غیر طبیعی بودن نتایج نوار قلب به معنای وجود یکی از این بیماری‌ها است:

• صدمه دیدن یا تغییر شکل پیدا کردن ماهیچه‌های قلب
• تغییر در میزان الکترولیت‌های خون
• بیماری‌های مادرزادی قلب
• بزرگ شدن ماهیچه ‌های قلب
• جمع شدن مایع اضافی و ورم در اطراف قلب
• التهاب قلب (میوکاردیت)
• حمله قلبی (در حال حاضر یا در گذشته)
• نرسیدن خون کافی به عروق قلبی
• آریتمی یا ریتم نامنظم قلب
• فیبریلاسیون دهلیزی
• نارسایی قلبی
• بیماری تاکی کاردی
• سندروم سینوس بیمار
• سندرومولف پارکینسون وایت

نوار قلب خطرناک

برخی از نوار قلب‌های ثبت شده دارای بی‌نظمی زیاد، آشفتگی بالا، ضربان سریع و موج‌ها بهم نزدیک هستند که اکثرا با علائم بالینی همراه‌اند. مانند نوار قلبی که از بیمار سکته قلبی گرفته می‌شود. چنین حالاتی نشان می‌دهند که بیمار نیاز به فوریت‌های پزشکی و درمان سریع دارد.

عوارض تست نوار قلب

ضبط EKG خطری ندارد و این تست یک تست کاملا بی خطر است. این دستگاه فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند اما هیچ گونه تحریک الکتریکی از دستگاه به بیمار ارسال نمی شود. به همین جهت برای تمامی سنین و همه بیماری‌های قلبی با خیال راحت انجام می‌شود.

قیمت نوار قلب در سال 1402

نوار قلب بسته به اینکه در چه جایی انجام شود می‌تواند هزینه متغیری داشته باشد. به عنوان مثال  از بیماران اورژانس در فواصل مشخصی نوار قلب می‌گیرند و هزینه کمتری به نسبت نوار قلب آزاد دارد. اگر پزشک برای شما نوار قلب در نظر گرفته باشد و تحت پوشش بیمه باشید هزینه کمتری خواهد داشت. همچنین نوار قلب ممکن است در مطب خود پزشک و توسط پزشک گرفته شود.