با عملکرد آئورت و بیماری های آن بیشتر آشنا شوید…

آئورت (aortic) بزرگ‌ترین شریان بدن است و بخش مهمی از سیستم گردش خون است. خون اکسیژن‌دار را از بطن چپ به بقیه بدن می‌رساند.
هرگونه انسداد یا تنگ شدن در آئورت، یا برآمدگی یا اتساع، می‌تواند منجر به مشکلاتی در فعالیت قلب و جریان خون در بقیه بدن شود. شرایطی که بر aortic تأثیر می‌گذارد شامل پارگی و آنوریسم است که به برآمدگی دیواره شریان می‌گویند.
این مقاله ساختار و عملکرد آئورت و بیماری های آن را بررسی می‌کند. همچنین برخی از شرایط متداول که بر این شریان بزرگ تأثیر می‌گذارد و اینکه چگونه افراد می‌توانند آئورت خود را سالم نگه دارند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آئورت چیست؟

آئورت یک شریان بزرگ است که خون اکسیژن‌دار را از قلب و بقیه بدن منتقل می‌کند. این شریان بزرگ‌ترین شریان در بدن است که در برخی نقاط بیش از 2.5 سانتی متر عرض دارد.

ساختار آئورت

آئورت از دریچه aortic شروع می‌کند که آئورت را از بطن چپ قلب جدا می‌کند. بطن چپ آخرین حفره‌ای است که خون در حین حرکت در قلب از آن عبور می‌کند.
درست بالای دریچه aortic ، دو شاخه وجود دارد که به عنوان عروق کرونر چپ اصلی و راست شناخته می‌شوند. این شریان‌ها مسئول رساندن خون به عضله قلب هستند.
از دریچه آئورت، آئورت به سمت بالا حرکت می‌کند و تا اطراف دنده دوم قفسه سینه گسترش می‌یابد. این قسمت به عنوان aortic صعودی شناخته می‌شود.
سپس آئورت به سمت پایین و به سمت چپ قوس می‌گیرد. این قسمت قوس آئورت است. از اینجا، آئورت به سمت پایین بدن حرکت می‌کند. این قسمت آخر توسط پزشکان به عنوان آئورت نزولی شناخته می‌شود.

آئورت دارای سه لایه به دیواره عروق خود است:

• لایه داخلی (intima)
• لایه میانی (media)
• لایه بیرونی (adventitia)

چرا آئورت اهمیت دارد؟

آئورت برای سلامتی ضروری است زیرا شریان اصلی است که خون اکسیژن دار بدن را تأمین می‌کند. هر بافت و اندام بدن برای زنده ماندن به خون اکسیژن دار نیاز دارد.
در نتیجه، هر گونه مشکل در aortic؛ مانند انسداد، ناهنجاری ساختاری یا پارگی، می‌تواند بقیه بدن و تمام اندام‌ها را در معرض خطر قرار دهد.

شرایط  و بیماری های رایج آئورت

شرایط مختلف می‌تواند بر آئورت تأثیر بگذارد. این شرایط شامل:

• تصلب شرایین، که باعث تنگی یا سخت شدن عروق یا افزایش خطر سکته مغزی می‌شود.
• واسکولیت، که باعث التهاب عروق می‌شود.
• اختلالات بافت همبند، مانند سندرم Ehlers-Danlos (EDS)
• بیماری‌های مادرزادی قلب، که شامل تفاوت‌های ساختاری در قلب یا رگ‌های خونی است که فرد با آن متولد می‌شود.

یکی از جدی‌ترین شرایطی که بر آئورت تأثیر می‌گذارد، آنوریسم آئورت است.

آنوریسم آئورت

آنوریسم آئورت برآمدگی یا ناحیه ضعیفی در دیواره آئورت است. عوامل خطرساز آنوریسم آئورت عبارت‌اند از:

• سیگار کشیدن
• سن بالاتر
• فشارخون کنترل نشده
• کلسترول بالا
• سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت

سایر شرایطی که بر آئورت تأثیر می‌گذارد، مانند تصلب شرایین و اختلالات بافت همبند نیز می‌تواند خطر را افزایش دهد.
پزشکان ممکن است آنوریسم آئورت را با دارو، جراحی یا هر دو درمان کنند. داروها می‌توانند به کاهش فشارخون فرد کمک کرده و خطر ابتلا به آنوریسم آئورت را کاهش دهند.
اگر فردی در حال حاضر دارای آنوریسم آئورت است، پزشکان ممکن است علائم او را در طول زمان کنترل کنند یا جراحی را برای جایگزینی یا ترمیم بخش‌هایی از آئورت که تحت تأثیر این بیماری است، توصیه کنند.
پزشکان آنوریسم آئورت را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:

آنوریسم آئورت قفسه سینه

آنوریسم آئورت قفسه سینه، اغلب در نتیجه فشارخون بالا یا آسیب ناگهانی در قفسه سینه رخ می‌دهد. با این حال، افرادی که دارای اختلالات بافت همبند هستند نیز می‌توانند دچار آنوریسم aortic قفسه سینه شوند. علائم این مشکل عبارت‌اند از:

• درد شدید و ناگهانی در قسمت فوقانی کمر یا قفسه سینه
• مشکل در تنفس یا بلع
• تنگی نفس
• سرگیجه یا غش کردن

آنوریسم آئورت شکمی

آنوریسم آئورت شکمی در زیر قفسه سینه رخ می‌دهد و نسبت به آنوریسم aortic قفسه سینه شایع‌تر است. این بیماری بیشتر در مردان، افراد بالای 65 سال و در سفیدپوستان بیشتر از سیاه پوستان رخ می‌دهد.
آنوریسم آئورت شکمی اغلب در نتیجه تصلب شرایین ایجاد می‌شود، اما می‌تواند به دلیل آسیب یا عفونت نیز رخ دهد. این شرایط اغلب هیچ علامتی ندارد، اما در صورت بروز علائم، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد عمیق و ضربان دار در پهلو یا پشت
• درد در پاها
• درد در کشاله ران یا باسن

برش یا پارگی آئورت

زمانی که خون بین لایه‌های دیواره آئورت نشت می‌کند، شکاف یا پارگی آئورت اتفاق می‌افتد. پارگی آئورت به طور کامل در تمام لایه‌ها رخنه می‌کند. هر دو مسئله جز فوریت‌های پزشکی هستند.
علامت اصلی پارگی آئورت، درد شدید قفسه سینه است که ناگهان شروع می‌شود و اغلب شبیه حمله قلبی است. درد از زیر استخوان قفسه سینه شروع می‌شود، سپس می‌تواند به پشت یا زیر تیغه‌های شانه سرایت کند. درد همچنین می‌تواند به موارد زیر منتقل شود:

• شانه
• بازو
• گردن
• فک
• باسن
• شکم
• بازوها یا پاها

کاهش جریان خون در بقیه بدن نیز می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• غش کردن
• سرگیجه
• اضطراب
• پوست چرب
• حالت تهوع
• استفراغ
• پوست رنگ پریده
• تنگی نفس
• نبض سریع و ضعیف

شکاف‌ها و پارگی‌های آئورت تهدید کننده زندگی بوده و میزان مرگ و میر بالایی دارند. این موارد شایع‌ترین علت مرگ در افراد مبتلا به آنوریسم آئورت هستند. اما ممکن است در افرادی که آنوریسم ندارند نیز ایجاد شود. مدت زمان لازم برای عمل جراحی برای فرد می‌تواند نتیجه را پیش بینی کند.

حفظ سلامت آئورت

فشارخون بالا و کلسترول می‌تواند بر آئورت فشار ایجاد کند. در زیر برخی از راه‌هایی که افراد می‌توانند خطر ابتلا به این شرایط را کاهش دهند، و بنابراین آئورت را سالم نگه دارند، آورده شده است:

از رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید

کلسترول برای عملکرد بدن ضروری است، اما مقدار زیاد آن در خون می‌تواند منجر به تنگی یا انسداد عروق شود. رژیم غذایی جزء مهمی در تنظیم سطح کلسترول است. رژیم غذایی سالم برای قلب شامل موارد زیر است:

• مقدار زیادی فیبر از غذاهایی مانند غلات کامل، لوبیا و حبوبات
• مقدار زیادی میوه و سبزی‌ها تازه
• اسیدهای چرب امگا 3، که افراد می‌توانند از ماهی‌های روغنی دریافت کنند

از غذاهایی که دارای نمک زیاد، کلسترول غذایی یا چربی اشباع هستند خودداری کنید.

ترک سیگار

سیگار کشیدن بر سلامت قلب تأثیر می‌گذارد، اما ترک سیگار می‌تواند به طور چشمگیری خطر ابتلا به آنوریسم آئورت یا تصلب شرایین آئورت را کاهش دهد.
در مقایسه با افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، افرادی که سیگار را ترک کرده‌اند دو برابر بیشتر دچار آنوریسم آئورت می‌شوند. با این حال، افرادی که در حال حاضر سیگار می‌کشند پنج برابر بیشتر در معرض ابتلا به این شرایط قرار دارند.

کاهش فشارخون بالا

بر اساس یک متاآنالیز در سال 2019، فشارخون بالا می‌تواند خطر ابتلا به آنوریسم آئورت را تا 66 درصد افزایش دهد. به همین دلیل، حفظ فشارخون در سطح طبیعی مهم است.
برخی از تغییراتی که می‌توانند فشارخون بالا را کاهش دهند عبارت‌اند از:

• یک رژیم متعادل که نمک کمی دارد
• محدود کردن مصرف الکل
• کاهش یا آموزش مدیریت استرس
• فعالیت بدنی منظم
• ترک سیگار

پزشکان می‌توانند به مردم کمک کنند نحوه کنترل فشارخون خود را در خانه انجام دهند. در صورت لزوم، افراد می‌توانند از داروهایی برای کنترل فشارخون بالا استفاده کنند.

از بلند کردن یا کشیدن اجسام سنگین خودداری کنید

برای افرادی که قبلاً دچار آنوریسم آئورت شده‌اند، مهم است که از فعالیت‌هایی که بر آئورت فشار وارد می‌کنند خودداری کنند. این شامل:

• مشاغلی که شامل حمل بارهای سنگین است
• تمریناتی مانند کشش بالا یا فشار بالا یا کرانچ که باعث می‌شود نفس خود را حبس کنید
• فشار هنگام دفع یا ادرار کردن
• مانور والسالوا، که شامل بستن دهان و بینی هنگام بازدم با نیروی متوسط ​​است

خلاصه

آئورت شریان اصلی مسئول انتقال خون اکسیژن دار از قلب و بقیه بدن است. شامل آئورت صعودی، قوس آئورت و آئورت نزولی است.
مشکلات مربوط به آئورت می‌تواند زندگی را تهدید کند. برخی از نمونه‌ها شامل آنوریسم آئورت است که قسمت‌های ضعیف شده یا برآمدگی دیواره آئورت را شامل می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به پارگی یا شکاف یا ترکیدن آئورت شود که همه موارد اورژانسی پزشکی هستند.
پیروی از شیوه‌هایی که سلامت قلب را ارتقا می‌دهد نیز می‌تواند آئورت را سالم نگه دارد. این شامل پیروی از یک رژیم متعادل کم کلسترول و چربی اشباع شده کم، همچنین ترک سیگار، ورزش منظم و کاهش استرس است.